ÜÇÜNCÜ EBENEYN: ANNE BABA ARASINDAKİ İLİŞKİ

Aile içi ilişkiler bireyin ilk sosyal ortamı olmakla birlikte gelecekteki hayatına hazırlayan ilkokuludur. Diğerleri ile iletişim şeklini, kendilerine ve diğerlerine dair algısını, sosyal ve duygusal gelişimini öğrendiği ilk yerdir. Bu süreçte birey için en temel ihtiyaçlardan biri de huzurlu bir ev ortamıdır. Nitekim kişilerarası problem çözme becerilerini ebeveynlerini gözlemleyerek geliştiren birey için anne babanın kendi problemlerini nasıl çözdükleri oldukça önemlidir. Romantik ilişkilerde, çiftlerin ayrı ayrı iyi veya kötü insan olmaları değil, birlikte uyumlu veya uyumsuz olmaları ilişkinin sürdürülebilirliğini etkilemektedir. Aile içindeki bireylerin birbirlerine karşı saygılı, kabul edici, şeffaf, işbirlikçi, çözüm odaklı, problem çözmeye istekli, iletişime açık, birbirlerinin isteklerine duyarlı olmak gibi artırılabilecek olumlu nitelikler, o ilişkinin sağlıklı olduğunun göstergesi olarak kabul edilir.  Sağlıklı ilişkiye sahip anne babanın dünyaya getirdikleri bireylerin benzer şekilde gelecekte sağlıklı ilişkiler kurma olasılığı oldukça yüksektir. Araştırmalar evlilik doyumu yüksek anne babaların çocuklarının çözüm odaklı olduklarını, empati becerilerinin geliştiğini, sosyal ilişkilerde başarılı olduğunu ve duygusal zekalarının daha yüksek olduğunu göstermektedir.
Diğer yandan çocuklarıyla birebir ilişkilerinde sağlıklı iletişim kuran ancak eş ilişkileri sağlıksız  anne babaların çocuklarında, gözlemledikleri davranışlar nedeniyle olumsuz birçok özellik görülmektedir. Yapılan araştırmalar anne baba arasındaki ilişkinin sağlıksız olduğu çocuklarda; stres hormonu artışı, saldırganlık, yalan söyleme, düşük akademik başarı, kurallara uymama, yıkıcı problem çözme, utangaçlık, düşük benlik saygısı, içe kapanıklık ve depresyon gibi olumsuz durumların ortaya çıktığını göstermektedir.

Norton ve Norton (2006) anne baba ilişkisinin çocuk için önemini şu sözü ile ifade etmektedir: ‘Bir çocuğun 3 ebeveyni vardır: Anne, baba ve anne baba arasındaki ilişki. Bu üçüncü ebeveyn son derece önemlidir. Norton ve Norton’ın (2006) da vurguladığı gibi anne baba arasındaki ilişkinin niteliği, üçüncü ebeveyni, çocuğu en az annesi ya da babası ile olan ikili ilişkisi kadar etkilemektir. 
Anne babanın arasındaki ilişkide sevgi, saygı, aşk, mutluluk, destek, anlaşılma, iletişim, paylaşım, sadakat, mahremiyet en temel ihtiyaçlardır. Bu ihtiyaçların ilişkide karşılanmaması her bir bireyde ve ilişkide sorunlara neden olur. Üçüncü ebeveyn rolünü taşıyan bu ilişkideki sorunlar anne babayı bireysel olarak etkilediği gibi çocukla olan teması sonucu çocuğu da etkilemektedir. Araştırmalar da bunu desteklemektedir. Nepal’de yapılan bir çalışmada, anne babaların evlilik ilişkileri ile çocukların davranışları üzerindeki etkisi incelenmiş, ebeveynler arasında güçlü evlilik sevgisi olan çocukların, ebeveynleri olmayan çocuklara göre daha yüksek eğitim seviyelerine ulaştıkları ve daha geç evlendikleri ortaya çıkmıştır.  Bu çalışmada ebeveyn ilişkisi ile çocuğun eğitimi ve evlilik yaşı arasındaki güçlü ilişkiler, araştırmacılar tarafından ebeveyn evliliklerindeki duygusal dinamiklerin çocuklarını iş, aile, eğlence ve fikir de dâhil olmak üzere sosyal yaşamın diğer alanlarında etkileyebileceğinin kanıtı olarak kabul edilmiştir (Brauner-Otto, Axinn & Ghimire, 2020). 
Flinn ve England (1997) tarafından yürütülen başka bir çalışmada sürekli çatışma yaşayan ebeveynlerle büyüyen çocukların kortizol seviyeleri, daha huzurlu ailelerde yaşayan çocuklara göre daha yüksek olduğu görülmüştür. Bu bulgu,  üçüncü ebeveyn olarak ana baba arasındaki ilişkinin önemine  baba arasındaki ilişkinin çocuğun stres düzeyi ve sağlığı üzerindeki etkisinin önemin e işaret etmektedir.  Bir başka çalışmada ise evlilik çatışması ve çocukların benlik saygıları arasındaki ilişki incelenmiş ve çatışmalı anne baba ilişkisi içinde büyüyen kız çocuklarının benlik saygılarının daha düşün olduğu görülmüştür (Amato, 1986).
Üçüncü ebeveyn olarak adlandırılan anne baba arasındaki ilişki çocuğun gelişiminde,  anne babası ile kurduğu ilişki kadar  önemli bir rolünün olduğunu pek çok çalışma kanıtlamaktadır. Tüm bu araştırma sonuçları göstermektedir ki, çocuğun anne babası ile iyi ilişki içinde olması, çocuğun gelişimi için yeterli bir kaynak değildir, anne babası arasındaki ilişkinin olumlu ya da olumsuz nitelikte olması, bireyin duygusal, psikolojik ve sosyal gelişim süreçlerini önemli derecede etkilemektedir. Bu doğrultuda anne babalar, çocuklarının ruhsal gelişimlerini desteklemek için, çocuklarına ya da sadece bireysel olarak kendilerine değil, aynı zamanda aralarındaki ilişkiye de duygusal yatırım yapmaları gerekmektedir. Özen gösterilmeyen ve ilgi görmeyen her şeyin zamanla solduğu gibi, aile içerisinde karı-kocalık ilişkisinin de ilgi ve özen gerektirdiği, ilişkiye duygusal yönde yapılan pozitif yatırımın, çocuğun gelişimini destekleyen dolaylı bir pozitif yatırım olduğu fark edilmelidir.