BORDERLİNE (SINIR) KİŞİLİK BOZUKLUĞU

Borderline(Sınır) Kişilik Bozukluğu, genç erişkinlik döneminde başlayan, aşırı dürtüsellik, duygulanımda ve kişiler arası ilişkilerde dengesizlik, benlik algısında yetersizlik ve terkedilmeye karşı aşırı hassasiyet ile karakterize bir sendromdur (APA, 2013). 
Oldukça yaygın olup, genel nüfusta %2, kadınlarda erkeklerden üç kat daha fazla oranda görülen, 1930’larda ilk kez Stern tarafından nevroz-psikoz arasında bir durum olarak tanımlanan “Sınır” kavramı ile şekil bulmuştur. Stern’e göre; narsisizm, güvensizlik, aşırı duyarlı olma, aşağılık duygusu gibi özellikleri bünyesinde barındırmaktadır. Genel olarak kişilerarası ilişkilerde bozulmayla beliren, duygulanımda dengesizlik ve birtakım dürtüsellik örüntüleri eşlik etmektedir.
Mesleki ve özel yaşamda güven ve denge kurma sorunları yaşayan borderline bireyler, kimlik duyguları sağlam şekilde oturmadığından hızlıca hayal kırıklığına uğrayabilir ve sıklıkla bunaltı, çökkünlük belirtileri gösterebilirler. Bu duyguların bir yansıması olarak anti sosyal davranışlar, madde kötüye kullanımı ya da uyuşturucu/uyarıcı madde bağımlılığı, hatta kendilerine zarar verme davranışları görülebilmektedir. 
Semptomları arasında bozulmuş sosyal ilişkiler, dürtüsellilk, güvensizlik, duygusal dengesizlik ve değersizlik bulunan borderline kişilik bozukluğu belirtileri şöyle sıralanabilir:
•    Terk edilme korkusuna bağlı aşırı önlem almaya yönelme
•    Öz kimlikte hızlı değişimler
•    Paranoyaya kapılıp, gerçeklikten kopma
•    Geçici ve yüzeysel kişilerarası ilişkiler
•    Reddedilme korkusuna bağlı kendine zarar verme eğilimi
•    Öfke nöbetleri
Borderline kişilik bozukluğu olan kişilerin yaklaşık %70-75‟inde en az bir kez ciddi biçimde kendine kıyım eğilimi görülebilmekte, çoğunda intihar girişimi bulunabilmektedir. Bunların %8– 10’unda tamamlanmış intihar öyküsü bulunmakta olup, bu da genel nüfusa oranla 50 kat daha fazladır. 
Borderline kişilik bozukluğunun tam olarak neden kaynaklandığı bilinmemekle birlikte olumsuz çevresel ve genetik faktörlerin büyük rol oynadığı görülmektedir.
Borderline kişilik bozukluğunun başlıca nedenleri:
•    Genetik Faktörler: Ebeveyn ya da yakın aile üyeleri arasında bu bozukluğun olduğu bireylerde borderline görülme olasılığı 5 kat daha fazladır.
•    Psikososyal Faktörler: Araştırmalar borderline kişilik bozukluğu olan bireylerin yüzde 75’inde çocukluk dönemlerinde taciz ve cinsel istismar, duygusal ihmal, çocukluk dönemi olumsuz yaşantılar gibi travmatik olayların etkili olduğunu bulmuştur.
•    Biyolojik Faktörler: Çalışmalar, borderline kişilik bozukluğu olan kişilerin, beyinde özellikle implusları ve duygusal düzenlemeleri kontrol eden alanlarda yapısal ve fonksiyonel değişkenlikler olduğunu göstermiştir.
Borderline kişilik bozukluğunun risk faktörleri:
•    Genetik yatkınlık (ailede borderline kişilik bozukluğu öyküsü),
•    Aile içi şiddet ve aile üyelerinde kriminal bir öykünün varlığı,
•    Uygunsuz ebeveyn davranışı ve tutumları,
•    Doğumdaki risk faktörleri (düşük doğum ağırlığı, perinatalkomplikasyonlar vb.)
•    Birinci dereceden akrabalarda psikiyatrik bozuklukların (kaygı bozuklukları, depresyon ve intihar eğilimi) bulunması,
•    Çocukluk dönemi ihmal ve istismar yaşantıları
Borderline kişilik bozukluğu için belirlenmiş bazı tanı kriterleri olmakla beraber doğrutanı ancak bir ruh sağlığı profesyoneli tarafından konulabilir. Borderline kişilik bozukluğu, bir profesyonel tarafından teşhis edilmesi ve tedavi edilmesi gereken kişilik bozukluğudur.
Borderline kişilik bozukluğu tedavisi, bireyin durumu ve hastalığın düzeyine göre belirlenmektedir. Diğer kişilik bozukluklarında olduğu gibi, tedavi uzun sürelidir. Genellikle haftada iki ya da daha fazla aralıklarla düzenlenen psikoterapi önerilemektedir.
Borderline kişilik bozukluğunda uygulanabilecek en etkin tedavi yöntemi psikoterapidir. Semptomları hafifletmek için psikoterapi ilk basamak olarak görülmektedir. Bu bağlamda Diyalektik Davranışçı Terapi (DBT), Şema Odaklı Terapi, Kabul ve Kararlılık Terapisi (ACT), EMDR Terapisi, Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT) ve Psikodinamik Terapi gibi çeşitli psikoterapilerin etkili olduğu görülmüştür.
Borderline kişilik bozukluğunun belirtileri kısa süreli olmaktan ziyade yaşam boyu sürme eğiliminde olduğu için de tedavisi zorlu bir süreçtir. Tedavide erken çocukluk dönemi, travmatik anılar, aile ilişkileri çalışılmaktadır.