EYVAH! ÇOCUĞUM SINAVA GİRİYOR

‘Sınav Kaygısı ve Baş Etme Yolları’
       Geçmiş yıllarda üniversite okumak isteyenler için yalnızca tek bir sınav varken şimdilerde her yaş grubundan insan maalesef ki pek çok sınava girmek ve bu sınavları geçmek zorunda. Sınavların hayatımıza girmesi ile birlikte çocuklarımızda ‘sınav kaygısı’ denilen durum da ortaya çıkmaya başladı aslında.  
      Peki nedir bu sınav kaygısı?
      Bir ders veya sınav hakkında çalışmış olmanıza rağmen sürekli olarak başarısız olacağım, yapamayacağım şeklinde yoğun korkularınız var mı? Peki sınav öncesinde veya sınav sırasında çalışmış, öğrenmiş olsanız dahi bildiklerinizi unuttuğunuz, kafanızın bomboş kaldığı bir de üstüne mide bulantısı, terleme, titreme, huzursuzluk gibi belirtiler gösterdiğiniz, kendinizi sınava veremediğiniz, odaklanmakta sorun yaşadığınız  dönemlerden geçiyor musunuz? Eğer bu durumlara cevabınız ‘EVET’ ise muhtemelen sınav kaygısı yaşıyorsunuz. 
    Sınav Kaygısı; bireylerin öncesinde öğrenilen bilgiyi sınav sırasında etkili bir biçimde kullanılmasına engel olan ve başarının düşmesine yol açan yoğun kaygı olarak tanımlanır. Sınav Kaygısı yaşamaya başlayan çocukta ders başarısında düşme, ders çalışmayı erteleme, dersle ilgili sorulardan hoşlanmama, dikkat dağınıklığı, kendine güvende azalma ve kendini değersiz ve yetersiz görme gibi belirtiler ortaya çıkar. Bu durum çocuğun sınavlara yeteri kadar hazırlanamamasına, sınav yaklaştıkça kaygısının artmasına ve doğal olarak sınavda başarı gösterememesine neden olmaktadır. Bazı çocuklar sınav kaygısı yaşarken bazı çocuklarda tam aksine derslerine tam bir şekilde odaklanabilmekte ve sınav kaygısı yaşamamaktadır. Peki sınav kaygısı neden oluşmaktadır? Sınav kaygısı yaşayan bireylerin kişilik özelliklerinin daha rekabetçi ve mükemmelliyetçi olduğu, aynı zamanda bireylerin gerçekçi olmayan olumsuz düşüncelere sahip olduğu bilinmektedir. Ancak çocuklarda sınav kaygısının oluşmasında anne babanın tutumları, sınava aile içinde yüklenen anlamın da payı büyüktür.
Çocuğu Sınav Kaygısı Yaşayan Anne Babalar  Neler Yapılabilir?
       Öncelikle bir anne baba olarak sınav kaygısı yaşadığını düşündüğünüz, öğretmenlerinden bu şekilde geri bildirim aldığınız çocuğunuzla bu durumu konuşmak yapılacak ilk şeylerden biridir. Çoğu kez çocuklar anne babalarını hayal kırıklığına uğratacağı düşüncesi ile de sınav kaygısı yaşayabilmektedir. Çocuğunuza; bir sınavda başarısız olmanın dünyanın sonu olmadığı, ancak sınav kaygısının tedavi edilebilir bir durum olduğu ve anne babası olarak bu sorunu birlikte çözebileceğinize yönelik cümleler yararlı olacaktır. Sonrasında çocuğun sınava dair ne gibi olumsuz gerçek olmayan düşünceleri olduğunu öğrenmek ve bunlar üzerine konuşmakta yararlı olabilir.
Örneğin; Çocuğunuzun ‘Ben zaten bu konuları anlamıyorum”  ” “Biliyorum, bu sınavda başarılı olamayacağım’ şeklindeki cümleleri gerçekçi olmayan olumsuz cümlelerdir ve kaygıya neden olmaktadır. Bu cümlelere karşılık çocuğunuza ‘konuyu yeterince çalışırsan, anlayabileceğini düşünüyorum, sence bunun için ne yapabiliriz, birinden yardım almak ister misin’  ‘Daha önce pek çok sınavda başarılı oldun, bunu başarmaman için bir neden yok’ gibi kaygıyı azaltacak, daha gerçekçi cümleler kurmak sınav kaygısı ile baş etme aşamasında önemlidir.
Sınav Kaygısı ile baş etmede anne babalara düşen diğer görevler ise; 
-Çocuğunuzu başka çocuklar ile kıyaslamayın. Çocuğunuzun arkadaşı Ali’nin sınavdan 90 almış olması veya liseye giriş sınavında daha iyi bir liseyi kazanmış olması çocuğunuzun daha çok ders çalışmasını sağlamaz aksine başarısızlık duygularını daha çok yaşamasına ve içine kapanmasına neden olur.
-Çocuğunuzu yalnızca sınavdan iyi bir not aldığında veya iyi bir okul kazandığında değil çabaladığında ancak başarısız olduğu sınav durumlarında da kutlayın. Yalnızca sınav sonucuna göre çocuğa değer ve ilgi göstermek çocuğun sonuç odaklı olmasına ve o sonuca ulaşmak için yanlış yöntemlere başvurmasına neden olabilir. Ancak çabası da kutlanan bir çocuk o sınavda başarısız olsa dahi gelecek sınavda başarılı olmak adına daha çok çaba harcayacaktır.
-Anne baba olarak sınav konusundaki beklentilerinizi de gözden geçirin. Bazen kendi çocukluğumuzda yapamadığımız şeyleri, okuyamadığımız okulları çocuğumuzun yapmasını, okumasını bekleriz. Ancak sizin istediğinizi çocuğunuz istemeyebilir ve bu durum çocuğunuzla aranızda çatışmalara da neden olabilir. 
-Çocuğunuzla konuşmaktan çekinmeyin. Çocuğunuzun bilerek ders çalışmadığını, inadına böyle davrandığını düşünüyor olabilirsiniz. Böyle olsa dahi gerçek nedenleri öğrenmek çocuğunuza yardım etmek en doğrusudur.
Tüm önerilere rağmen çocuğunuzun sınav kaygısında bir düşüş olmuyorsa, bu durum aile içinde problemlere neden olmaya başladıysa en kısa zamanda çocuğunuzla birlikte bir psikoloğa başvurun.
Sağlıkla Kalın…
                        Uzman Psikolog/Psikoterapist
                            Özge KOÇAK