Serdar Kaya / Sağlık Olsun

SPİRALLE KORUNMA NASIL OLUR?

Serdar Kaya / Sağlık Olsun

  • 28391

Uzun süre etkili olan metotlardan %23 sıklıkla en çok tercih edileni ve en ekonomik olanı; spiral yani rahim içi araç ile korunmadır. En iyi fiyata en uzun süre korunmayı sağlar. Yüksek etkinlikledir; >%99 korunma sağlar. Takılması çok kolaydır.  Poliklinik şartlarında kolayca ve tercihen de adetliyken takılır. Kullanımı çok kolaydır. Hap unuttum derdi olmaz. Korunma iğnesi günü cumartesi veya pazara geldi; yaptıramadım derdi olmaz. Takılır ve 10 yıla kadar korur. Eş imzası şartı yoktur. 5 yıllık koruyan ve 10 yıllık koruyan tipleri vardır. Hormonlu ve hormonsuz tipleri vardır.  Değişik şekillerde ve büyüklüklerde olanları vardır. 
Genellikle korunma amaçlı kullanılırsa da bazı hastalarda farklı amaçlarla da kullanılabilir: Örneğin rahim içine histeroskopik bir cerrahi girişim sonrası yapışıklıkların önlenmesi için kullanılabilir. Kürtaj sonrası rahim ağzı yapışıklığı olan hastalarda rahim ağzının açık kalması için de spiral bir tercih sebebi olabilir. Rahim kalınlığı fazla olan hastalarda rahim inceltmek için hormonlu spiral kullanıla bilinir. Çok kanamalı adet gören hastalarda az kanamalı adet görebilmek için hormonlu spiral bir tercih sebebi olabilir.  Çocuk isteği olan çok erken evre ve diğerlerine göre nispeten daha iyi huylu seçili bazı rahim tümörlerinde rahim alınmadan hastalığın gebelik oluşması öncesine kadar ki idame tedavisi için de hormonlu spiral kullanıla bilinir. Az adet olan hastalarda adet miktarını arttırmak için bakırlı spiraller bir tercih sebebi olabilir. 
Spiral çeşitleri nelerdir?
  
Spiralin pek çok çeşidi vardır. Bunların ortak özellikleri rahim içinde kalıcı kalan progestin hormon veya bakır içeren ve vücut ile reaksiyon göstermeyen plastik türevi bir gövde kısmı olması ve sapına bağlı çıkarılmayı sağlayan ve rahim ağzından dışarı bırakılan uzun süre dayanıklı erimeyen bir ip kısmı olmasıdır. 
En çok tercih edilenleri: bakırlı 10 yıllık T spiral, bakırlı 5 yıllık Multiload spiral, levonorgestrel hormonu içeren 5 yıllık hormonlu spiral - Mirena®, 5 yıllık bakırlı küçük çerçevesiz spiral -Gynefix® ‘dir.
Spiral nasıl korur?
-Rahim ağzı mukus ’un değişikliği ile spermin rahim içine geçişini engeller.
-Rahim içi yabancı cisim etkisiyle yangı –inflamasyon oluşturarak bu bölgeye ulaşabilen spermleri öldürür. Tüp içi yangı – inflamasyon oluşturarak döllenmeyi engeller. Bu şartlara rağmen döllenebilmiş bir embriyo var olsa bile oluşan yangı –inflamasyon ile bu embriyonun rahim içine tutunmasını da engeller.
-Hormonlu olanları rahim içi endometriyum tabakasını inceltir ve bu da embriyonun rahim içine tutunmasını da engeller.
-Atılan yumurtayı öldürür.
Spiral faydaları nelerdir?
->%99 koruyucudur.
-İlk takıldıktan sonraki 2. ay kontrolü ve daha sonraki yıllık kontrolleri haricinde bakımı yoktur.
-Uzun süre etkilidir.
-Çıkarılınca doğurganlık hemen geri döner.
-İlişkide sıkıntı hissedilmez.
-Rahim ağzı kanserini, Yumurtalık kanserini ve rahim kanseri görülme oranını azaltır.
-Yan etkisi çok azdır.
-Emzirmeyle uyumludur.

Bakırlı 10 yıllık T spiral için Uzatılmış Kullanım nedir? 
-25 yaş altı doğurganlık çok yüksek olduğu için 10 yıl dolduysa çıkarılmalıdır.
-25-34 yaşları arası 12 yıla kadar kullanılabilir
-35 yaş üzeri ise eğer hasta menün ise menopoza kadar bırakılabilir
Hormonlu Spiral Mirena®’nın ekstra faydaları nelerdir?
-Fazla kanamayı azaltır.
-Anemi - kan düşüklüğünü azaltır.
-Adet sancısını azaltır.
-Endometriozis ağrısını azaltır.
-Rahim kalınlığını azaltır.
-Pelvik enfeksiyonları - PİD azaltır.
-Rahim ağzı, rahim ve yumurtalık kanseri görülme oranını azaltır.
-Emzirmeyle uyumludur.
-5 yıllık korunma onayı olsa bile; 7 yıla kadar koruyucudur.
 
Çerçevesiz bakırlı spiral -Gynefix®  nedir ve faydaları nelerdir?
Diğer spirallerdeki gibi plastik bir çerçevesi yoktur. Emilmeyen dikişe tutturulmuş bakır halkalarından oluşur. Özel bir teknik ile rahim tepe noktasına asıldığı için uygulayıcının bu konuda eğitim almış olmasını gerektirir. 5 yıl korur. Faydaları:
-Küçüktür
-Yüksek etkinliklidir.
-Kolay tolere edilebilir.
-Rahim şekline kolayca adapte olurlar .                          
              

Spiral kimlere takılmaz?
-Çift rahim veya rahimde ileri derecede şekil bozukluğu yapan miyom varsa, 
-Rahim ağzı çok dar - tıkalı ise,
-Çok küçük hacimli veya çok büyük hacimli rahim içi var ise (ideal rahim içi uzunluğu 6-9 cm’dir,)
-Akut Pelvik enfeksiyon varsa,
-Gebelik şüphesi varsa,
-Bakır allerjisi veya Wilson Hastalığı varsa bakırlı spiral kullanılmamalıdır.
-Sebebi bakılmamış anormal bir rahim kanaması var ise,
-Meme kanseri var ise hormonlu spiral kullanılmamalıdır.
-Aktif karaciğer hastalığı varsa hormonlu spiral kullanılmamalıdır.
Spiral olası yan etkileri nelerdir?
-Bakırlı T spiral özellikle takıldıktan sonraki birkaç ayda kanama süresi ve miktarını arttırabilir; anemi, kan düşüklüğü yapabilir; adet sancısı yapabilir.
-Hormonlu spiraller kanamayı çok azaltır, %20-40kanamayı tam kesebilir ve ara lekelenmeleri yapabilir.
-Hormonlu spirallerde çok az progestin bağımlı yan etkiler: sivilce, kilo alma, duygusal değişimler, depresyon görülebilir.
-Spiraller akıntı görülme sıklığını arttırabilir.
-Eğer bir gebelik oluşursa bunun şekli dış gebelik olabilir.
Bu tarz yan etkiler uygun tedaviler ile giderilebilir ve yüksek hasta memnuniyeti sağlanabilir.

Sonuç olarak; kullanım kolaylığı ve yüksek etkinlik spiralin hasta memnuniyetinin yüksek olmasını sağlamıştır. Öyle ki pek çok hekimin de seçili vakalarda ilk tercihi spiral ile korunmadır.  


 

Yazarın Diğer Yazıları