RİSKLİ GEBELİK  VE RİSKLİ GEBELİK TAKİBİ

Gebelik öncesinde var olan anneye ait bir hastalık veya ilaç kullanımı ile aynı zaman aralığında gebeliğin oluşması, gebelik sürecinde annede bazı hastalıkların ortaya çıkması sonucunda fetus (bebek) de sakatlık ya da hastalıkların veya bunların oluşma riskinde artışın saptandığı gebeliklere riskli gebelik denir.
Normal başlayan gebeliklerin herhangi bir evresinde fetüs ya da anneye ait sıkıntılar ortaya çıkabilir. Gebelik tanısı koyulan tüm gebeler düşük riskli gebe olarak kabul edilir. Bu nedenle gebelik tanısı alan tüm gebeler düzenli gebelik izleminde takip edilmesi gerekmektedir. Düzenli takip edilmeyen gebeliklerde, ne zaman, hangi koşullarda, nasıl bir sorunun çıkabileceği öngörülememektedir.
 Riskli gebelik veya yüksek riskli gebeliğiniz varsa hamilelikte, doğumda veya doğumdan sonra problem yaşama ihtimaliniz artar, o yüzden normal gebeliklere göre daha yakından takip edilmeniz gerekir. Gebelikten önce var olan hastalıklarınız nedeniyle veya gebelikte ortaya çıkan bazı problemler nedeniyle hamilelik riskli gebelik veya yüksek riskli gebelik olarak kabul edilir. Bu durumda gebelik aşağıdaki nedenlerden bir veya daha fazlası varsa gebelik riskli veya yüksek riskli gebelik olarak kabul edilir.
Riskli gebelikler anneden ve fetüsten kaynaklanan riskler olarak iki grupta sınıflandırılmakta olup, genellikle birine dair problemler diğeri içinde yüksek risk oluşturmaktadır.
Anneden kaynaklanan riskler
- Gebelikten önce anne adayında var olan mevcut hastalıklar:
1.    Önceki gebeliklerde tekrarlayan düşük veya erken doğum öyküsünün olması
2.    Anne adayında orak hücreli anemi, talasemi gibi kan hastalıklarının olması
3.    Anne adayında kronik böbrek, kalp, karaciğer, bağ dokusu hastalığının olması (erken doğum, bebekte gelişme geriliği, yüksek tansiyon, preeklampsi riski gebelikte artar)
4.    Anne adayında hipertansiyon, şeker, guatr gibi hastalıkların mevcut olması (Bebekte gelişme geriliği, preeklampsi, dekolman plasenta denilen eşin erken ayrılması, ani bebek ölüm riski artar)
5.    Anne yaşının >35 veya<18 olması
6.    Obesite (vücut kitle indeksi>30 ), diyabet, hipertansiyon, iri bebek ve buna bağlı zor doğum riskini artırır.
7.     Aşırı zayıf anne adayında (vücut kitle indeksi<18) ise erken doğum riski ve bebekte gelişme geriliği riski artar.
8.     Miyomlar; miyomun yeri, büyüklüğü ve bebeğin eşiyle ilişkisi çok önemlidir
- Gebelikle beraber ortaya çıkan riskli gebelik nedenleri:
1.    Bebekte genetik veya anatomik sakatlık saptanması,
2.    Gebelik şekeri (Gestasyonel diyabet)
3.    Gebelik tansiyonu ve buna bağlı gelişebilecek komplikasyonlar olan; Preeklampsi, eklampsi (gebelik zehirlemesi).
4.    Vajinal kanama
5.    Plasenta previa (plasenta olarak adlandırılan bebeğin eşinin önde olması; yani doğum kanalını kapaması) 
6.    Çoğul gebelik; bebek sayısı arttıkça riskler de artmaktadır. Genellikle anne için artan fiziksel yük ve birden çok bebeğin karında yer kaplamasına bağlı annenin organlarının baskı altında kalmasından kaynaklanan problemler sık görülmektedir. 
7.    Bebeğin suyunun azalması
8.    Erken membran rüptürü ( annenin sularının erken gelmesi); Fetüste(bebek) enfeksiyona, annede yaygın sepsise ve bebekte solunum sıkıntısına kadar pek çok problem oluşturulabilir. 
9.    Kan uyuşmazlığının olması
10.    Erken doğum riskinin olması (rahim kasılmalarının başlaması (sancı), düşük tehdidi, rahim ağzı yetmezliği, servikal yetersizlik, erken doğum tehdidi, 
11.    Önceden sezeryan ya da rahim ameliyatları geçirmiş olmak
Bebekten kaynaklanan riskler
Bebekte gelişim probleminin olması, oluşabilecek yapısal anomaliler en önemli risklerdir. 
Gebelikte mutlaka rutin kontroller aksatılmamalı ve belirtilen özellikli testleri mutlaka zamanında yaptırmalıdırlar. Böylelikle gelişebilecek riskler konusunda genel bir izlenim elde edile bilinmektedir.
•    11-14 gebelik haftasında kombine tarama testi ve erken fetal anomali taraması
•    15-23 gebelik haftasında fetal anomali taramasına yönelik ultrasonografi
•    28-32 gebelik haftası fetal büyüme ve gelişim değerlendirilmesi ve geç fetal anomali taraması testlerinin belirtilen haftalarda yapılması gerekmektedir.

Riskli gebelik takibi nasıl olmalıdır?
Yukarıda sayılan risk faktörleri olan kadınların mutlaka gebe kalmadan önce kadın doğum doktoru ile görüşmesi gerekir. Mevcut hastalığı tedavi edildikten sonra veya değerleri düzene sokulduktan sonra gebelik planlanmalıdır. Örneğin şeker, hipertansiyon, kansızlık gibi hastalıkları varsa önce bunlar tedavi edilir sonra gebelik planlanır. Böylelikle hem annenin hem de bebeğin hayatı riske atılmadan sağlıklı bir gebelik ve bebek elde edilebilir. 
Risk faktörleri yoksa bile gebelikte önerilen tarama testleri (ikili tarama, dörtlü tarama, non-invazif prenatal test, ayrıntılı ulrasonografi, şeker yükleme testi) ile hamile kadının riskli veya yüksek riskli gebelik kategorisinde olup olmadığı belirlenebilir. Eğer riskli gebelik grubundaysa gerekli önlemler alınarak en az zararla veya tamamen sağlıklı bir şekilde bebek dünyaya getirmesi sağlanmalıdır. Bunun için de riskli gebelik veya yüksek riskli gebelik takibi daha sık aralıklarla daha titiz bir şekilde ve ileri teknolojiler kullanılarak riskli gebelik konusunda deneyimli bir kadın doğum uzmanı tarafından takip edilmelidir.