Serdar Kaya / Sağlık Olsun

OVER TORSİYONU -YUMURTALIK DÖNMESİ, YUMURTALIK KANGRENİ NEDİR?

Serdar Kaya / Sağlık Olsun

  • 1419

Overin (yumurtalık) kendi bağları etrafında kısmi ya da tam tur dönmesi ile yumurtalık dolaşımının bozulduğu, etkilendiği klinik tablodur. Tüm yaşlarda görülebilen en sık görülen jinekolojik acillerden biridir. Eğer tüp de yumurtalık etrafında beraberce dönmüşler ise de buna da adneks torsiyonu denir. Nadiren sadece tüp de kendi etrafında dönebilir ve bu durum tubanın (tüp) gelecekteki fonksiyonunu olumsuz etkileyebilir. Yumurtalık ve tüp fonksiyonlarının korunması için en kısa zamanda tanı koyulup tedaviye başlanılmalıdır. Over (yumurtalık) torsiyonu en sık görülen 5. cerrahi acil durum olup; tüm cerrahi acillerin %2,7’sini oluşturur.  
Over Torsiyonu - Yumurtalık Dönmesi Neden Oluşur?
Overin (yumurtalık) overi besleyen damarların içinde olduğu lateralde infindibulopelvik ligaman ve medialde de utero-ovaryen ligamanın etrafında dönmesiyle oluşur. Bu dönmeye genellikle bir over (yumurtalık) kisti veya kitlesi neden olur. Bu kist veya kitle çok büyüyüp karın içinde fikse (sabit) olana kadar torsiyon ihtimali artar. Solda sigmoid kolonun sol yumurtalık dönmesini kısıtladığı için daha çok sağ yumurtalık torsiyon olur.
 Nadiren kist olmadan da over (yumurtalık)  kendi etrafında dönebilir; bu durum utero-ovaryen ligamanın daha uzun olduğu ergenlik öncesi kız çocuklarında daha çok görülür. Karın içi yapışıklık yapan çikolata kisti veya tubaovaryen (yumurtalık ve tüpü kapsayan) apse gibi patolojiler ise overi (yumurtalık) fikse edeceği için; bu vakalarda torsiyon ihtimali daha azdır.  Şiddetli egzersiz veya ani karın içi basınç artışı da torsiyou kolaylaştırabilir.
Torsiyonda Over (Yumurtalık) Ve Tüp Hasarı Nasıl Oluşur?
Over (yumurtalık) infindibulopelvik ligaman ve utero-ovaryen ligamanın etrafında döndükçe bu bağların içindeki venler, lenfatik dolaşım ve arterler de kendi etrafında döner. Cidarı ince olan venöz dolaşım hemen kesilirken; muskuler arteryel dolaşım bir süre daha devam eder. Böylece yumurtalık kanlanmaya devam ederken kan venöz yolla geri boşalamaz ve yumurtalık daha da büyür ve giderek ödemli hale gelir ve vaskuler basınç daha da artar. Ve sonunda arteryel dolaşımın da etkilenmesiyle ovaryen enfarktüs – damar tıkanıklığı, lokal hemoraji, iskemi, nekroz yani dokunun ölmesi oluşur. Yumurtalık ve tüp fonksiyonu bozulur. 
Müdahale edilmediğinde kronik over torsiyonu –yumurtalık dönmesi gelişir. Kanama ve peritonit (karın zarı iltihabı) riski oluşur. Kan nakil ihtiyacı veya sepsis ise nadiren olabilir.  Nekrotik -ölü doku otoampute (kendiliğinden kopması) olabilir. Bu durum pelvik ağrı ve kısırlığa neden olabilir. 

Over Torsiyonu - Yumurtalık Dönmesi Risk Faktörleri Nelerdir?
•    5cm den büyük over kistleri
•    Üreme çağı
•    Gebelik
•    Kısırlık - infertilite tedavisinde yapılan Ovulasyon indüksiyonu -Yumurtlama tedavileri
•    Önceden torsiyon geçirme öyküsü
•    Polikistik over sendromu

Over Torsiyon -  Yumurtalık Dönmesi Bulguları-Kliniği:
•    Akut şiddetli Kasık Ağrısı
•    Yumurtalık –adneksiyal kitle
•    Bulantı, kusma
•    Ateş
•    Anormal vajinal kanama
•    Kanda lökosit – alyuvar yüksekliği

Bebeklerde İse Over Torsiyonu - Yumurtalık Dönmesi Kliniği:
•    Beslenememe
•    Kusma
•    Karın gerginliği
•    Huysuzluk, aşırı hassasiyet-uyarılma şeklinde olabilir

Over Torsiyon - Yumurtalık Dönmesi Tanısı:
Ön tanı Muayene ve Doppler ultrason ile konulur. Doppler ultrasonda yumurtalığın diğer yumurtalıktan büyük olması, yumurtalığın ödemli olması ve yumurtalık dolaşımının bozulmuş olması over torsiyonunu - yumurtalık dönmesini düşündürür. Laboratuvarda lökosit yüksekliği görülebilir. Mr ve tomografi de zaman zaman kullanılabilmektedir. Ayırıcı tanıda dış gebelik, over kist yırtılması, tubo-ovaryen apse veya apendisit ekarte edilmelidir. 
Kesin tanı ise cerrahide yumurtalığın dönmüş olmasının görülmesiyle konulur.
Over Torsiyon - Yumurtalık Dönmesi Tedavisi:
Tedavi cerrahidir. Kısmi torsiyonlarda kendiliğinden düzelme olabileceği düşünülerek sıvı ve antibiyotik tedavisi ile yakın takip ile izlem yapıla bilinir. Laparoskopi-kapalı ameliyat en uygun yaklaşımdır. 
-Overin korunması –detorsiyonu: canlı over dokusu varsa üreme çağındaki kadınlarda ilk tercihtir.
-Over alınması: over nekroik, jelatinöz yapıda yani ölü doku şeklinde ise alınması gerekebilir.
Yumurtalık alındıktan sonra tekrarlama riskini azaltmak için hormonal doğum kontrol ilacı kullanmak gerekebilir. Over Torsiyonu- Yumurtalık dönmesi acil tıbbi bir durumdur ve düzeltmek için cerrahi müdahale gerekir.

.

Yazarın Diğer Yazıları