Serdar Kaya / Sağlık Olsun

Menopozda Semptomlarına Yönelik Tedaviler

Serdar Kaya / Sağlık Olsun

  • 3885

Ateş Basması ve Gece Terlemesi İçin;
Hafif bulguları olan çoğu hastaya ilaç gerekmez.  Çoğu hastada da Soğuk uygulamalar yeterli olur.
Orta ağır seyreden vakalarda eğer Kalp-damar hastalıkları öyküsü veya riski yok ise, Meme kanseri öyküsü veya riski yok ise Estrojen + Progesteron kombine hormon tedavisi başlanır; Rahim alınmış hastalarda ise sadece Estrojen Hormon tedavisi verilir. Tablet veya ciltte yama veya vajinal formu kullanılır. Tedavi süresi 5 yılı geçmez. Çok nadiren çok dirençli olgularda daha uzun süren tedaviler olabilir.
Estrojen alamayan ateş basması olan hastalarda antidepresanlar veya anksiyete azaltan ilaçlar verilir. 2 yıllık tedavi sonrasında şikayetler sürüyor ise 1-2 yıllık daha tedavinin uzatılması planlanır.
Hormon istemeyen ve meme kanseri riski olmayan hastalarda fitoestrojenler ve black cohosh kullanılabilir

Üro-Genital Atrofi, Kuruluk ve ilişki Sancısı İçin;
Hafif bulguları olan hastalarda Vajinal nemlendiriciler ve kayganlaştırıcılar ilk seçenektir. Vajinal ph’ı kendi ph’ı olan 4,5 ‘a ayarlar ve ilişki konforu sağlasa da atrofik vajinal değişiklikleri düzeltmez.
Vajinal Estrojen tedavisi (estrojen bağımlı rahim ve meme tümör yoksa verilir) Vajinal nemlendiriciler ve kayganlaştırıcılar faydalı olmaz ise başlanır. En etkili tedavidir. Vajinal ph ve mikroflora düzenler, vajinal epiteli kalınlaştırır, Kuruluk düzeltir, İlişki sancısı düzeltir, idrar yolu enfeksiyon sıklığını azaltır, sık idrar ve sıkışma hissi şikayetlerini azaltır. İdeal tedavi 3,5 aylık olup; Tedavi toplamda 1 yılı geçmemelidir.
Diğer ilaçlar DHEA krem, Testesteron jel ve Ospemifene tablet alternatif olarak kullanılabilir

Menopozda Cinsellik;
Estrojen eksikliğine bağlı vulva ve vajende kanlanma azalır.
Vajinal kuruluk olur.
İlişki sancısı olur, sıyrılmalar olabilir, bunlara bağlı isteksizlik olabilir. Bunlar seksüel disfonksiyonu tetikler ve ilişki sıklığı azalır.
Vajenin tepesini oluşturan Rahim ağzı küçülür, sertleşir.
Vajinal duvar elastikiyeti azalır.
Vajina kısalır ve daralır.
Düzenli ilişki devamı sağlanabilirse vajina şekli ve ölçüleri estrojen tedavisi olmasa bile korunabilir.
Kayganlaştırıcılar Nemlendiriciler ve vajinal Estrojen tedavileri de ihtiyaca göre verilebilir

Kemik erimesi ve Menopoz
Menopozda Kemik yoğunluğunda azalma olur. Kemik sintigrafisi ile tanı konulur.
Eklem ağrıları olur. Osteoartritte artma olur.
Hayat tarz değişikliği yapılır: Diyet, Kalsiyum + D vitamini, Egzersiz (haftada 3 kez 30 dakika), Sigara kesilmesi, Alkol azaltılması, Düşme önleyici tedbirler, Glukokortikoid grubu ilaç alınmaması 
İlk seçenek oral bifosfonodlardır. Kemik erimesi önlenmesinde ve tedavisinde ilk seçenek olmamakla beraber Estrojen içeren hormon preparatları kullanılabilir.
Raloksifene (SERM : Selektif Estrojen Reseptör Modilatörü) kemik erimesine iyi gelir. Rahim kalınlaşması yapmaz. Meme kanserine karşı koruyucudur. Klasik hormon tedavilerinden bu tarz tedavilere geçiş vardır. DVT riski vardır.
Bazedoksifene (SERM) ateş basması ve kemik erimesine iyi gelir. Rahim kalınlaşması yapmaz. Meme etkilemez. Klasik hormon tedavilerinden bu tarz tedavilere geçiş vardır. DVT (Derin Ven Trombozu) riski vardır.
Lasofoksifen (SERM) kemik erimesine iyi gelir. Rahim ve Meme etkilemez. DVT riski vardır.

Menopozda Kalp Damar Hastalıkları;
Menopozda, Koroner Arter Hastalığı, Venöz Tromboemboli, Kalp yetmezliği gibi Kalp Damar Hastalıklarında artış olur. Estrojen eksikliği ve Lipid değişiklikleri (LDL kolesterolü artar) bunu tetikler. 
İleri yaş da Kalp Damar Hastalıkları riskini arttırır. 
Fazla kilo da Kalp Damar Hastalıkları riskini arttırır.
Erken Menopoz Kalp Damar Hastalıkları riskini arttırır.
Hormon ilaçları verilmesi Kalp Damar Hastalıkları görülme riskini düşürmemiştir. Bazı olumsuz etkiler (bacak venöz damarlara ve akciğere pıhtı atması- DVT, felç) bile gözlemlenmiştir. 
Bu yüzden sadece Kalp Damar Hastalıkları önlenmesi için Hormon ilaçları kesinlikle verilmez.

Menopozda Kilo Alımı ve Yağlanma;
Menopozda kiloda artış olur. Bu durum yaş artması ile daha bağlantılıdır. Menopozda vücut yağ kitlesinde, karın çevresinde artış olur. Hormon tedavisi karın çevresi yağ oranını azaltabilir.

Estrojen ve Kalp Damar Hastalıkları
Estrojen Faydaları:
Lipid profil iyileştirir: LDL azaltır ve HDL arttırır.
Endotel fonksiyon arttırır (postmenopozal koroner arter hastaları hariç)
İnsülin duyarlılığını arttırır.
Daha az kilolu olunur. (çok az etki)
Yağ dağılımı göbek yerine kalça ve basenlere olur (çok az etki)
Estrojen Zararları:
Serum Trigliserid arttırır.
Pıhtılaşmayı arttırır. (fibrinojen, faktör 7 ve antitrombin 3 azaltarak) (ciltten emilenler tabletlere göre daha az yan etkilidir)
Karaciğerden Vasküler İnflamatuar markerler (CRP gibi) sentezini arttırır,
Çok az (+1,5mmHg) tansiyon yükseltebilir.

Hormon Verilen Hastaların Takibi
Mamografi, meme ultrasonu, meme muayenesi yıllık yapılmalı
Rahim duvarı kalınlığı ve jinekolojik muayene yıllık yapılmalı
Menopozda Bilinçsel Değişiklikler
Estrojen eksikliği ile;
Unutkanlık artar.
Hatıralar ve kelime azalması, konsantrasyon güçlüğü olabilir.
Demans olabilir.
Perimenopozal geçiş dönemi ve erken Postmenopozal 5 yıl üzeri hormon almış olmak ileriki yıllardaki demans riskinde çok az azalma yapabilir denilse bile yeterli kanıt yoktur.

Menopozda Cilt Değişimi;
Menopozda ciltte kollajen azalır.
Ciltte yaşlanma olur, kırışıklıklar artar.
Hormon tedavisinin çok az olumlu etkisi olabilir denilse bile kanıtlanamamıştır.

Menopozda Denge;
Menopozda estrojen eksikliğine bağlı santral denge kaybı olur, düşmeler artar. Önkol kırıkları artar.
Hormon tedavisi denge kaybına iyi gelebilir; düşme ve kırık riskinde azalma yapar.

Menopozda Göz;
Menopozda 10 yıl üzeri Hormon tedavisi ile Katarakt riski azalır.
Menopozda 4 yıl üzeri Hormon tedavisi ile açık açılı glokom riskinde çok az azalma olur.
Meme ağrısı ve Menopoz;
Perimenopozal geçiş dönemindeki hormonal dalgalanmalardan, meme ağrısı ve meme hassasiyeti olur.

Menopozda Osteoartit;
Menopozda Osteoartit artar. 10 yıl üzeri uzun dönem Hormon tedavisi ile Osteoartrit riski azalır.

Menopozda Dişler
Menopozda damaktaki kemik erimesi ile diş kayıpları artar
 Hormon tedavisi bu açıdan dişleri korur

Menopozda Migren Tipi Baş Ağrıları;
Perimenopozal geçiş döneminde, Migren sıklığı ve şiddeti artar.

Sonuç olarak;
 Hastalık yok Hasta vardır. Her hastaya kendine özel bakılmalı ve o hasta için ne gerekiyorsa ona göre davranılmalıdır. İlaç ve Hormon takviyesi ancak gerekiyorsa verilmeli ve kontrolleri ona göre yapılmalıdır. Menopozda dengeli beslenme Kalsiyum ve D vitamininden zengin diyet, güneşlenme, yürüyüş, yüzme gibi egzersizler, Düzenli yıllık kontrollerin yapılması önemlidir. 

Yazarın Diğer Yazıları