Hamilelikte Ultrason Bakılması

Tüm hamile hastalar için ultrason muayenesi önerilmektedir. Zamanlama ve sıklık, muayenenin endikasyonuna bağlıdır. 

Gebeliğin başlangıcında bakılacak olan ultrasonlar ile dış gebelik ayrımı yapılması çok önemlidir. 4,5 haftada gebelik kesesi görülürken, 6. Haftada yolk sak ve fetüs görülebilmekte ve sonrasında da kalp atımları görülebilmektedir. 
Güvenilir bir gebelik yaşı değerlendirmesi için; ve de eğer varsa çoğul gebelik: amnion ve zarlarının yapısı için 7 ila 10. Haftalarda bakılacak olan ultrason,
2’li test için 12-13,6 haftaları arası bakılacak olan ve ense kalınlığı ölçümü de yapılan ultrason
4’lü test için 2. Trimestr’de bakılacak olan ultrason
İçlerinden en önemlisi olan 18 ila 22,6 haftalar arası detaylı ultrasondur: Fetal anatomi incelemesinde (kalvaryum, lateral ventriküller, koroid pleksus, falks serebri, cavum septi pellucidi, beyincik, sisterna magna, üst dudak, ense bölgesi, dört odacıklı kardiyak görünüm ve ventriküler çıkış yolları, üç damar görünümü/üç damar trakeası) görünüm, mide, böbrekler, mesane, karındaki kordon yerleştirme yeri ve çoğul gebeliklerde [ve tıbbi olarak endike olduğunda] kord damarları, omurga, uzuvlar, cinsel organ) bakılır.
Fetal anatomi incelemesinde; annenin kilosu, göbek yağ dağılımı, bebeğin pozüsyonu, plasentanın durumu da ultrasonun saptayabilirliği açısından çok önemlidir. Tek bir detaylı ultrasonda anomali saptama oranları %64 olup; düşük riskli hastalarda yapılan takipler ile bile anomali saptama oranları %71’lere çıkmaktadır.
300 hastadan 1'inde son 3 ayda tesadüfen saptanmamış bir konjenital malformasyon tespit edilmektedir. Bu malformasyonların çoğu böbrek pelvisinin genişlemesi olmak üzere üriner sistemi içermekle birlikte, aynı zamanda nörolojik anormallikler ve iskelet displazisi de bulunmaktadır.
Birçok anormallik türünün doğal seyri, 18 ila 22 haftalık fetal yapısal inceleme sırasında tanı koyma yeteneğini sınırlar. Sınırlı veriler, net uygulama önerilerinin mevcut olmaması ve bazı anomalilerin gebeliğin ilerleyen dönemlerinde geliştiği ve ilk yapısal incelemede belirlenemeyebileceği (örn. hipoplastik sol kalp sendromu, aort koarktasyonu,… gibi) gerçeği de göz önünde bulundurulmalıdır. Takipler de bu hususta çok önemlidir; lakin buna rağmen bile bazı anomaliler doğumdan sonra görülebilmektedir.
Sonraki takiplerde bebeğin gelişimi, ağırlığı, pozüsyonu, geliş şekli, kalp hızı ve ritmi, bebeğin amnion suyu, plasentanın yapışma ve yerleşimi anormallikleri, fetal anatomi inceleme takiplerinin devamı, fetal hareketler, rahim ağzı uzunluğu, kısalması, açılması, rahimde miyomlar, septum- zar varsa bakılması, yumurtalıklarda kist varsa da bakılması takiplere eklenebilir.

ULTRASON GEBELİKTE GÜVENLİ MİDİR?
Uygun şekilde kullanılan tanısal ultrason muayenesinin hiçbir zararlı etkisi yoktur (cenin etkileri dahil). Bununla birlikte, muayeneler yalnızca geçerli tıbbi nedenlerle, en kısa sürede ve tanısal değerlendirmeye izin veren en düşük akustik enerji seviyesiyle yapılmalıdır. 

SONUÇ OLARAK 
Sonografi, operatöre bağlı bir teknolojidir: Yüksek düzeyde bir yeterlilik, yalnızca çok çeşitli normal ve anormal muayenelerde denetimli deneyimle elde edilebilir. 
Fetal anatomi incelemesinde; annenin kilosu, göbek yağ dağılımı, bebeğin pozüsyonu, plasentanın durumu da ultrasonun saptayabilirliği açısından çok önemlidir. 
Düşük riskli hastalarda yapılan takipler ile bile anomali saptama oranları ancak %71’lere çıkmaktadır. Hastaları değerlendirirken 2’li test, 4’lü test, fetal DNA gibi testler, labaratuar testleri, şeker tansiyon kilo takipleri, geçmiş öyküler, aile öyküleri gibi birçok parametrenin de birlikte bakılıp değerlendirilmesi ve perinatolojik inceleme de çok önemlidir.