Gebelikte Koronavirüs Aşısı Yaptıralım mı?

Koronavirüs Aşıları Nihayet Türkiye’ye geldi. Peki ne yapacağız? 
Gebeler ve emziren anneler Covid-19 bulaşma riski tüm bireyler ile aynıdır. Hastalığın seyrinin şiddetli geçmesi açısından ise Gebeler, gebe olmayanlara göre biraz daha riskli bir gruptadır.

Günümüzde yaklaşık 200 çeşit Covid-19 aşısı olup bunların çoğu araştırma, çalışma ve geliştirilme aşamasında olup; bunlardan çok azı dünyada kullanılmaya başlanmıştır. Yapılan mevcut aşı çalışmalarının hiçbiri özellikle gebelik ve emzirme dönemine özgü yapılmamıştır.  Bu yüzden gebe ve emziren annelerde aşı güvenirliği için yeterli veri bulunmamaktadır. Gebelerde ve emziren annelerde ileride nasıl bir etki yapacağı da tam olarak ortaya konulmuş değildir. Lakin bu konuda henüz aşı yapılmaması gerekir diye bir kontrendikasyon da yoktur.

Aşının gebelerde ve emziren annelerde olası yan etkilerinin de genel topluma olan olası yan etkiler ile benzer etkilerde görülebileceği beklenmektedir ki: o da hastaların %3,7 ile %15,8’inde görülebilecek olan 3 gün sürebilen grip benzeri semptomlar ve 38 derece üzeri ateştir. Bu hastalarda paracetamol ile ateş düşürülebilir.

Bazı ülkelerde aşılanmalar başlamıştır ve gebeler bu hususta özel bir grubu oluşturmaktadır. Şimdilik yeterli veriler olmasa da; ileride gebelerin de aşı çalışmalarına dahil edilmesi planlanmaktadır.

Aşılama programı başlanılan ülkelerde gebelerde kullanılan aşıların yapılma teknolojisine bağlı olarak, canlı aşı olmayan mRNA aşılarının (Pfizer-BioNtech ve Moderna) hücre çekirdeğine girmediği ve insan DNA ‘sını değiştirmediği için anne ve bebekte genetik değişiklik ve hastalık yapmayacak olduğu düşünülmektedir.

Bu bilgiler ışığında ve ACOG (American College of Obstetricians & Gynecologist) önerisine göre gebeler mRNA aşısı ile aşı olma konusunda doktorları ile konuşup bilgilendikten sonra; aşı yapıp yapmama konusunda özgürce kendi kararını verebilirler. İsterlerse aşı yaptırabilirler veya aşıyı reddedebilirler.

Aşıların şimdilik gebelerde beklenen bir komplikasyonu olmadığı için; ACOG önerisine göre mRNA aşısı yapılmadan önce gebelik testi bakılmasına gerek yoktur.

Emziren annelerin de mRNA aşısı olurlarsa emzirmeyi kesmelerine gerek olmadığı belirtilmiştir.(Acedemy of Breastfeeding Medicine-2020)
Gündemde olan diğer bir aşı olan Sinovac firmasının çıkardığı CoronaVac aşısı da canlı aşı değildir. İnaktif bir aşıdır: öldürülmüş viral partiküller içeren geleneksel bir aşıdır. Fakat çeşitli ülkelerde gebelere yapılmaya başlanılan mRNA aşılarından daha farklı bir teknoloji ile üretilmektedir. Bu aşıyla ilgili de gebelerde ve emziren annelerde yapılan henüz net bir çalışma bulunmamaktadır. Bu aşı 18 yaşından büyüklerde  4 hafta ara ile iki doz olarak uygulanır. 
Sağlık Bakanlığının duyurusuna göre: CoronaVac aşısının gebelerde bir verisi bulunmamaktadır; Covid-19 hastalığının ağır geçirme riski yüksek olan gebelere, kendi istekleri halinde uygulanabilir; gebeliğin ilk 3 ayında yani organogenezis denilen fetüsün organlarının gelişme döneminde ise uygulanmaması tercih edilir.
Sağlık Bakanlığının duyurusuna göre: CoronaVac aşısının emzirenlerde de bir verisi bulunmamaktadır: kendi istekleri halinde emzirenlere de bu aşı uygulanabilir.
Sağlık Bakanlığı duyurusuna göre: aktif Covid-19 hastasına, Covid-19 hastalığı geçirmiş olan PCR testi ile doğrulanmış olan kişilere ve aşı öncesi 10 günde doğrulanmış bir Covid-19 hastası ile temasta olan kişilere bu aşı ikinci bir talimata kadar uygulanmayacaktır.

Sonuç olarak: Gebelerde ve emziren annelerde yapılan yeterli çalışma olmadığı için,  bireysel bazlı değerlendirme yapılarak, aşı riskleri açısından aşı olmayı planlayan gebeler ve emziren anneler dok/torları ile konuşarak iyi bilgilendirilmelidirler.
Ve tüm aşılarda olduğu gibi aşı olmak kişinin kendi kararı olmalıdır.