Covid 19 ve Emzirme

Covid 19 ve Emzirme

Covid 19 Bebeğe Anne Sütünden Geçer mi?  
Covid 19 pozitif Anne Bebeğini Emzirmeli midir?
Covid 19 ‘un emzirme ile sütten bebeğe geçmesi riski; Covid 19’un yeni bir hastalık olması ve bu konudaki çalışma sayısının az olması nedeniyle henüz net olarak bilinememektedir. Şu ana kadar ki verilere göre yapılan az sayıdaki çalışmaların çoğunda anne sütünden PCR ile Covid 19 arandığında virüse rastlanmamıştır. Dünya Sağlık Örgüyü 23 /6/20 tarihli bildirisinde ise bakılan 46 annenin anne sütünden PCR bakıldığında 3 tanesinin anne sütünde Covid 19 PCR + saptanmıştır. Bunları aktif ve bulaştırıcı bir virüs mü olduğuna ise bakılmamıştır. Chambers ve arkadaşlarınca yapılan bir başka çalışmada ise Covid 19 pozitif 24 annenin 4 tanesinde Covid 19 PCR + saptanmış olsa bile bunların hiç birinde aktif bulaştırıcı bir virüse rastlanmamıştır. 
Emzirme Covid 19 annelerinde şimdilik güvenlidir ve anne ve bebeğe de olan kesin faydaları düşünülerek Covid 19 annelerinde; maske takılması, el yıkama ve meme hijyeni gibi gerekli koruyucu önlemlerin alınmasıyla birlikte emzirme desteklenmelidir. 

Covid 19 Pozitif Annenin Emzirmesinin Bebeğe Faydaları Nedir? Emzirme Bebeği Korur mu?
Anne sütü antikorlar ve diğer anti-enfektif faktörlerle doludur. Covid 19 + anne bebekleri de virüse karşı sütte bulunan antikorlar ve diğer anti-enfektif faktörler ile pasif korunma sağlayabilirler.

Covid 19 Pozitif Annenin Emzirmesi Nasıl Olmalıdır? Anne Hangi Koruyucu Önlemleri Almalıdır?
Anne ellerini güzelce yıkamalı ve dezenfekte etmelidir. Emzirme boyunca ağız ve burun kapatılacak şekilde anne maske takmalıdır. Emzirme öncesi meme hijyeni de güzelce yıkanarak ve dezenfekte edilerek sağlanmalıdır.  Eller ve memelerin yıkanması çok sık yapılmalıdır.
Önlemler alındıktan sonra bebeğe bulaş ihtimali çok düşüktür. Olası bir bulaş durumunda da bebeklerde enfeksiyonun çok hafif seyrettiği bilinmektedir.
Covid 19 Pozitif Annenin Bebeği ile Aynı Odada Kalabilir mi?
Anne yanında eğer küvez gibi bebeğe kapalı izole bir ortam sağlanabilirse; anne bebek aynı odada kalabilirler. 
Bebeğe sağlıklı uygun izole ortam sağlanamıyor ise anne bebek ayrı odada kalmalı; sağlıklı bir refakatçi bebeğe bakmalı; sadece emzirme zamanlarında anne yanına almalıdır. 
Covid 19 Pozitif Annenin Sütünün Sağılıp Bebeğe Verilmesi Nasıl Olmalıdır? 
Meme, Covid 19 olmadığı bilinen sağlıklı bir refakatçi veya sağlık personeli tarafından uygun el hijyeni sağlandıktan ve maske takıldıktan sonra ve de uygun meme hijyeni sağlandıktan sonra pompa ile sağılarak saklama kabına alınıp ayrı bir odada bebeğe kaşıkla verilmelidir. Eller, meme çok sık su sabun ile yıkanmalı; pompa aparatları ve meme başı aparatı mümkünse sağlıklı refakatçi veya sağlık personeli tarafından sık sık yıkanmalı; uygun sterilizasyonu sağlanmalıdır.
Sütün saklanacağı durumlarda ise pastörizasyon eğer varsa covid 19 virüs replikasyonunu önleyecektir.
Bu şekildeki anne bebek izole ayrı kalması anne iyileşene kadar ve bulaştırıcı olmadığı kanıtlanana kadar sürdürülmelidir. 
Covid 19 pozitif anne uygun hijyen şartlarını sağlayamıyor ise veya yeterince süt elde edilemiyor ise süt yerine bebeğe mama verilmesi de tercih edebilir: 
Meme Covid 19 olamadığı bilinen sağlıklı bir refakatçi veya sağlık personeli tarafından uygun hijyen şartları sağlandıktan sonra; bebeğe izole ayrı bir odada bakılıp; mama ile beslenmesi sağlanabilir. Bebeğe, mama biberonla değil kaşık gibi daha sonradan meme reddi oluşturmayacak uygun besleme ürünleri ile verilmelidir.Anne, sütünü her gün sağarak memeden süt akışının devamını sağlamalıdır. Anne sütü uygun hijyen sağlanamaması nedeniyle imha edilmelidir.
Bu şekildeki anne bebek izole ayrı kalması da anne iyileşene kadar ve bulaştırıcı olmadığı kanıtlanana kadar sürdürülmelidir. 
Covid 19 Pozitif Annelere Verilen Antiviral ve Diğer İlaçlar Süte Ne Orada Geçer; Bu Şartlarda Emzirmek Güvenli midir?
Günümüz bilgileriyle antiviral ilaç olan Remdesivir alan annenin sütünden bebeğe önemli bir miktar ilaç geçişi olmadığından dolayı şimdilik kullanılabilir.
Hidroksiklorokin kullanımı da bebek yakından izlenmek şartıyla kullanılabilir. Günlük 400 mg üzeri Hidroksiklorokin dozlarında anne sütü alan bebekte ilaç birikim riski biraz artabilir; eğer bebekte sarılık gelişir ise emzirme kesilip mamaya geçilebilir.
Ağrı kesiciler olarak NSAİD’ler yerine parasetamol verilmelidir. NSAİD verilmek zorunda kalınır ise olası en düşük doz ve en kısa süre tercih edilmelidir. 
Somuç olarak: Covid 19 Anne sütünden bebeğe geçmemektedir. 
Emzirme Covid 19 annelerinde şimdilik güvenlidir ve anne ve bebeğe de olan kesin faydaları düşünülerek Covid 19 annelerinde; maske, siperlik takılması, el yıkama ve meme hijyeni gibi gerekli koruyucu önlemlerin alınmasıyla birlikte yapılacak olan emzirme desteklenmelidir.