Acil Korunma Metodu: Ertesi Gün Hapı Nedir?

İlişkiden sonra gebelik olmasın diye yapılan korunmaya acil korunma denir. Bu metotlar en çok kondom yırtıldığında, hap veya iğne unutulduğunda veya korunmasız ilişki yaşandığında tercih edilir. 
Acil korunma metotları yumurtlama zamanlamasını o ay için bozar veya yumurtlama oluştu ise o ay için döllenmeyi engeller. Acil korunma metotları eğer bir gebelik var ise düşüğe sebep olmaz; bu yüzden eğer gebelik var ise acil korunma metotları kullanılmamalıdır.
 

Acil Korunma Metotları Nelerdir?

-Bakırlı spiral: Bakır partikülleri sperm ve yumurta fonksiyonunu önler; rahim ve tüplerin fizyolojisini değiştirir. Eğer döllenme olduysa da embriyonun rahim içine tutunmasını (implantasyon) önlerler. En etkili acil korunma metodu olup; etkinliği ilk ay için bile %99,9’dur. İlişkiden sonraki ilk 5 gün için kullanılmalıdır. Takıldıktan sonraki 12 yıla kadar etkinliği sürebilir. Pelvik inflamatuar hastalık varsa veya Uterin anomali var ise kullanılamaz.
-1,5mg Levonorgestrel içeren ertesi gün hapı: Yumurtlama öncesi dönemde etkindir. İlişkiden sonraki 3-5 gün içinde kullanılabilir. LH yükselme dönemine başlamadan alınırsa etkilidir. LH yükselme başladığı andan itibaren gebelikten koruma etkisi olmaz. %97,4 başarılı olup; %2,6 oranında hapa rağmen gebelik gerçekleşebilir. Yan etkileri: adet düzensizliği, bulantı, kasık ağrısı, yorgunluk, baş ağrısı, baş dönmesi   ve kusmadır.
-30mg Ulipristal asetat içeren ertesi gün hapı: Hem yumurtlama öncesi, hem de LH yükselme döneminde de koruyucudur. LH piki-tepe yükselmesi zamanı ve sonrasına ise etkisi olmaz. İlişkiden sonraki ilk 5 gün içinde kullanılabilir. Kullanıldıktan ilk 5 gün sonrasına kadar progestin içeren doğum kontrol hapı; Ulipristal asetat içeren ertesi gün hapının etkinliğini düşüreceğinden bu şekilde başlanmamalıdır. %98.2 başarılı olup; %1,8 oranında hapa rağmen gebelik gerçekleşebilir. Yan etkileri: baş ağrısı %18, karın ağrısı %12, bulantı %12, adet sancısı %9, yorgunluk %6 ve baş dönmesi %5’dir.
-Yuzpe metodu: 0,5 - 0,6mg levonorgestrel ve 0,1 - 0,12mg etinil etradiol alınıp 12 saat sonra aynı dozun tekrarlanması olup; başarı oranı daha az olup yan etki potansiyeli daha fazladır. Hazırda satılan böyle bir preparat olmayıp toplama yapıldığında diğer preparatlara göre daha ekonomiktir. Yan etkileri bulantı kusma olup;  eğer bu metot kullanılacaksa yanında bulantı hapı da alınmalıdır. 
-Levonorgestral içeren spiral: Acil korunma olarak etkinlik çalışmaları devam etmekle birlikte;  1,5mg Levanorgestrel içeren ertesi gün hapı ile birlikte Levanorgestrel içeren spiral kombine kullanımı şeklinde bir uygulama alanı vardır.

Acil Korunma Metodu Olarak Ertesi Gün Hapları Ne Kadar Etkindir?
Etkinlik alınma zamanı ile doğru orantılıdır. Lüteinizan hormon (LH) piki günü ve sonrası alınan ertesi gün hapları etkin değildir. Ve döllenme olduysa da embriyonun rahim içine tutunmasını (implantasyonu) önlemezler.  İlişkiden sonraki ilk 5 gün içinde kullanılabilirler. Maximum %98.2 başarılı olup; %1,8 oranında hapa rağmen gebelik gerçekleşebilir. Kilo arttıkça özellikle Levanorgestrel içeren ertesi gün hapın başarısızlık ihtimali artar. Bariatrik cerrahi geçirmiş olan veya malabsorbsiyon sendromu olanlarda ertesi gün hapı başarısız olma ihtimali çok yüksektir; bu hastalarda acil korunma için ancak bakırlı spiral tercih edilebilir. Ertesi gün hapından sonra tekrar korunmasız ilişki yaşanırsa da hapın başarısızlık ihtimali artar.

Ertesi Gün Hapları Emzirmede Güvenli midir?
Emzirmede güvenlidir. Ertesi gün hapı alınması ile emzirmeye devam edilebilir. Emzirme döneminde hiçbir kısıtlamaya gerek yoktur.

Ertesi Gün Hapından Sonra Adet Ne Zaman Başlar? Ertesi Gün Hapından Sonra Adet Düzensizliğim Olur mu?
Ulipristal asetat içeren ertesi gün hapından genellikle 1 hafta sonra adet başlar. Ertesi gün hapından 1 ay sonraya kadar bile düzensiz kanamalar ve lekelenmeler olabilir.

Ertesi Gün Hapı Aldım Sonraki Günlerde Tekrar Korunmasız İlişkiye Girdim: Aynı Ay Tekrar Ertesi Gün Hapı Alabilir miyim?
Evet; ertesi gün hapı aynı ay içinde birkaç kez bile kullanılabilir.

Ertesi Gün Hapı Almama Rağmen Gebe Kaldım; Bu Durum Gebeliğimi Etkiler Mi? Bebeğim Sakat Olur Mu? Dış Gebelik İhtimali Artar mı?
Hayır; ertesi gün hapı gebeliği hiçbir şekilde olumsuz etkilemez. Ertesi gün hapı ile gebe kalınırsa düşük olmaz. Ertesi gün hapı ile gebe kalınırsa bu durum bebekte hiç bir sakatlık yapmaz. Ertesi gün hapı dış gebeliğe neden olmaz; dış gebelik ihtimalini arttırmaz; hatta azaltır (gebelik ihtimalini azalttığı için).

Ertesi Gün Hapı Gelecekte Gebeliğimi Olumsuz Etkiler mi? Kısırlık Yapar mı?
Hayır gelecekteki gebelikleri olumsuz etkilemez, kısırlık yapmaz. 

Sonuç olarak Ertesi gün hapları aynı ayda bile tekrar tekrar kullanılabiliyor olsa bile; emzirirken kullanılıyor olsa bile; reçetesiz satılan ve kolay ulaşılan haplar olsa bile düzenli korunma metodu olarak (gerek etki-yan etki olarak gerek zamanında kullanılabilirliğinin her zaman mümkün olamamasına bağlı olarak) uygun değildir.  Ancak acil durumlarda ve mümkünse ilişkiden sonraki ilk 5 gün içinde kullanılmalıdır. Bir sıkıntı yaşanırsa da mutlaka doktorunuza başvurmalısınız.