YENİ DÜNYA DÜZENİNDE YENİ BİR ŞİDDET TÜRÜ: DİJİTAL ŞİDDET

Dijital şiddet, bir bireyin veya grubun teknolojiyi kullanarak başka bir bireyi veya grubu hedef alması, tehdit etmesi, korkutması, küçük düşürmesi, manipüle etmesi, kontrol etmesi, nefret söylemine maruz bırakması, itibarını zedelemesi vb. zarar verici davranışlardan oluşur ( Avrupa Konseyi, 2018, s. 5)
Dijital şiddetin temelinde, diğer şiddet eylemlerinde olduğu gibi, failin şiddet uyguladığı kişi üzerinde güç uygulama ve onu kontrol etme arzusunun yatmakta ve fail,  teknolojiyi kullanarak bir kişi üzerinde baskı kurmak ve onu kontrol etmek üzere çeşitli stratejilere başvurmaktadır. E-posta ve mesajlar yoluyla tehdit etmek, taciz mesajları göndermek, küçümsemek ve aşağılamak, kişi hakkında sahte bilgiler yaymak, teknolojiyi kullanarak kişiyi sürekli izlemek, kişisel bilgilerini ele geçirmek ve paylaşmak, kişinin teknolojiye erişimini sınırlandırmak, kişiyi internet ortamında itibarsızlaştırmak, kişi adına sahte hesap açmak vb. (NNEDV, 2006, 2008). 
Farklı ülkelerde yapılan araştırmalar, dijital şiddetin önemli bir toplumsal sorun haline geldiğini gözler önüne sermektedir. UNICEF’in çevrimiçi anketi U-Report’un bulgularına göre, 30 ülkede gençlerin üçte biri siber zorbalığa maruz kaldığını belirtmiştir (UNICEF, 2019).
PEW Araştırma Merkezi’nin anketine göre, ABD’de yetişkinlerin %41’i çevrimiçi tacize uğradığını, %75’i çevrimiçi tacizin sosyal medya platformlarında gerçekleştiğini, %20’si politik görüşlerinden dolayı tacize uğradığını bildirmiştir (PEW, 2021).
 Aynı araştırmaya göre, 30 yaş altı gençler (%64) 30 yaş üzeri bireylerden; LGBTİ+- lar (%68) heteroseksüellerden; siyahlar (%54) ve İspanyol kökenliler (%47) beyazlardan; demokratlar (%43) cumhuriyetçilerden daha fazla çevrimiçi tacize uğramaktadır. Erkekler kadınlara oranla daha fazla çevrimiçi şiddete maruz kalıyor görünse de (%43’e karşı %38) tacizin türü açısından bakıldığında kadınların çevrimiçi ortamlarda erkeklere oranla daha fazla cinsel tacize (%16’ya karşı %5) ve ısrarlı takibe (%13’e karşı %9) maruz kaldığı görülmektedir (PEW, 2021).
Birçok çalışmanın gösterdiği gibi dijital şiddet olgusu, toplumdaki ayrımcılıklardan ve eşitsiz güç ilişkilerinden bağımsız değildir. Farklı kimlikleri nedeniyle ötekileştirilen kesimler ve kırılgan gruplar (kadınlar, LGBTİ+lar, çocuklar ve gençler, etnik veya dini azınlık grupları, yoksullar, göçmenler, engelliler vb.) daha fazla dijital şiddete maruz kalmaktadır.
Araştırmalar, Türkiye’de her beş kişiden biri dijital şiddete uğradığını göstermektedir. Dijital şiddete en çok gençler maruz kalmakta, 15-17 yaş arası her beş gençten biri, 18-32 yaş arası her üç gençten biri dijital şiddete uğradığını belirtmektedir. Kadınlar cinsiyetlerinden ve fiziksel görünümlerinden ötürü, erkekler siyasi görüşlerinden dolayı daha fazla dijital şiddete uğradıklarını dile getirmektedirler. Kadınların %51’i dijital ortamlarda yazılı, sesli veya görüntülü taciz mesajları almakta, % 46’sı ısrarlı takibe uğramaktadır. Kişiler en çok tanımadıkları kimseler ve troller tarafından dijital şiddete maruz kalmaktadırlar. Dijital şiddet eylemlerinin en çok gerçekleştiği platformlar Instagram (%53), Facebook (%35) ve Twitter (%19) olduğu belirtilmektedir.
Türkiye’de modern yaşam tarzı sürenler ile ateist ve inançsızların daha fazla dijital şiddete uğradığı görülmektedir. Siyasi olarak son derece kutuplaşan, sosyal medyanın ve özellikle Twitter’ın troller tarafından manipüle edildiği Türkiye’de her 5 kişiden biri siyasi görüşünden dolayı dijital şiddete uğradığını ifade etmektedir. Siyasi görüşü nedeniyle dijital şiddete uğrayan başlıca gruplar; erkekler, modern yaşam tarzına sahip olanlar, ateist ve inançsızlardır.
Türkiye özelinde toplumsal cinsiyete dayalı dijital şiddet, etnik kimliğe dayalı dijital şiddet, siyasi kimliğe dayalı dijital şiddet ve özellikle genç kuşak için fiziksel görünüme dayalı dijital şiddet gibi farklı dijital şiddet türlerinin yaygın olduğunu söylenebilir. 
Pek çok şiddet türünde olduğu gibi, dijital şiddet de kökeninde ötekileştirme ayrıştırmadan beslenmektedir. Ötekileştirme ve ayrıştırmalardan çok ötede, bütüncül bir dünya anlayışıyla yaşamak umuduyla…

Kaynaklar:
Avrupa Konseyi (2018). Mapping study on cyberviolence. https://rm.coe.int/t-cy-2017-10-cbg-study-provi- sional/16808c4914
NNEDV (2006,2008). Power & Control Wheel: On Technology & Abuse. SafetyNet Project. http://nnedv.org/safe- tynet
PEW (2021). The State of Online Harassment. https://www.pewresearch.org/internet/2021/01/13/the-state-of- online-harassment/
UNICEF (2019). UNICEF poll: More than a third of young people in 30 countries report being a victim of online bullying. https://www.unicef.org/press-releases/unicef-poll-more-third-young-people-30-countries-report-being- victim-online-bullying