
YAYGIN ANKSİYETE BOZUKLUĞU
Psikolog Saadet ELEVLİ
- 122
Anksiyete, gündelik hayatta, çevresel, bilişsel ve toplumsal faktörlerin yarattığı stres ve baskının tetiklediği korku, endişe ve kaygı hissidir. Anksiyetede endişe, ve belirsizliğe karşı korku söz konusudur. Kan basıncının yükselmesi, kalp atışlarının hızlanması, nefes alışverişinin değişmeye başlaması ve soğuk terleme gibi fiziksel ve duygusal belirtilere neden olabilmektedir.
Yaygın Anksiyete Bozukluğu (YAB) yaşayan bireylerde “sürekli, aşırı ve durumla uygun olmayan bir endişe durumu” söz konusudur. Aşırı endişe, kişinin günlük yaşamını olumsuz yönde etkiler ve hatta olağan yaşam etkinliklerini sürdürmesini engeller. Bu kişiler her durumda olası en kötü sonucu düşünürler, her şey kendi denetimlerinin dışındadır, iyi bir olasılık ya da geriye dönüş mümkün değildir.
Gerçek bir neden yokken ya da nedeni olsa bile durumla uygunsuz olan, aşırı olan denetlenemeyen nitelikteki endişe hastalığın temel belirtisidir. Çoğu zaman kişi endişelerinin aşırı olduğunun farkındadır, ancak endişelenmelerini denetleyemezler ve bir türlü sakinleşemezler. Çevrelerinde “aşırı evhamlı” olarak tanınırlar. Yorgunluk, dikkat bozukluğu ve konsantrasyon güçlüğü, en ufak sesle kolayca irkilme, uykuya dalamama ve gece sık sık uyanma diğer önemli belirtilerdir.
Yaygın anksiyete bozukluğunda sıklıkla sanki fiziksel bir hastalık varmışçasına kendini gösteren bazı bedensel belirtiler eşlik eder. Bu belirtiler: nedensiz yorgunluk, başağrısı ve kas ağrıları, yutma güçlüğü, titreme ve seyirmeler, terleme, tahammülsüzlük, bulantı, sersemlik hissi, sıcak basması gibi fiziksel yakınmalardır.
Özellikle çocukluk döneminde yaşanan travmatik olaylar, beyindeki korku işleme mekanizmalarında hassasiyete yol açarak stres unsurlarına karşı fazla duyarlı olmaya yol açmaktadır. Anksiyete konusunda yapılan araştırmalara göre, çocukluk çağında ortaya çıkan kaygı bozukluklarında hem çevresel hem de genetik faktörler birlikte rol almaktadır.
Genel olarak yaygın anksiyete belirtilerini şu şekilde sıralayabiliriz:
• Gergin, huzursuz ve endişe hali
• Kaygı ve korku hissi
• Çarpıntı
• Ani terleme ve sıcak basması
• El ve ayaklarda istemsiz titreme
• Odaklanmada sorun yaşama
• Halsiz ve hasta hissetme
• Karamsarlık içerisinde olma
• Korkuya sebep olan gelecekteki olası tehdit dışında başka bir şey düşünememe
• Nefes darlığı
• Uyku bozukluğu
• Baş ağrısı
• Mide bulantısı
Yaygın anksiyete bozukluğu tedavi edilebilir bir ruh sağlığı sorunudur. Öncelikle bir psikiyatrik değerlendirme yapılması gerekmektedir. İlk başvuruda kapsamlı bir psikiyatrik değerlendirmenin yanı sıra, bu belirtilerin herhangi bir fiziksel hastalıktan kaynaklanıp kaynaklanmadığını anlamak için bazı incelemeler gerekebilmektedir. Tedavi sürecinde psikoterapi ya da ilaç tedavileri uygulanabilmektedir. Bu yöntemlerden birinin ya da birlikte uygulanmasının etkin olduğu görülmektedir.
Kaynak: https://psikiyatri.org.tr/halka-yonelik/25/yaygin-anksiyete-bozuklugu