Müziğin o kulağa hoş gelen cazibesinin, bazen hüzünlendiren, bazen de yerinde durduramaz yaramazlığının matematikten geldiğini ve hatta Ortaçağ’da matematik, müzik ve astronominin aynı grupta yer aldığını biliyor musunuz?
Müzikte herhangi bir parçadaki birlik, ikilik, dörtlük, sekizlik, onaltılık gibi belirli bir ölçüye göre yapılan vuruşlara nota denir. Bu notalar da müzikteki ritmi oluşturur. Yani bir ritimde, değişik uzunluktaki notalar, belirli bir ölçüye uydurulur. Yine her ölçü de bu farklı uzunluktaki notaları kullanan, belirli sayıda vuruştan oluşur.
Yine sesin, çekilen telin uzunluğuna bağlı olduğunu ve müzikte armoni ile tam sayılar arasında bir ilişki olduğunu bulan da Pisagor ve ekibidir. Uzunlukları tam sayı oranlarında olan gergin teller armonik sesler verebilmektedirler. Dolayısıyla çekilen tellerin her armonik bileşimi, tam sayıların oranı olarak gösterilebilir. Örneğin, “do” sesini çıkaran bir telin uzunluğunun 16/15’i “si” sesini verirken 6/5’i “la”, 4/3’ü “sol”, 3/2’si “fa”, 8/5’i “mi”, 16/9’u da “re” sesini vermektedir.
Görüldüğü gibi iki notayı bir arada duymak, iki frekansı ya da iki sayıyı ve bu iki sayı arasındaki oranı algılamaktan başka bir şey değildir. Demek ki armoni sorunu, iki sayının oranını seçme sorunuyla aynıdır. Ünlü matematikçilerden Leibniz “Müzik gizli bir aritmetik alıştırmadır.” der.
Müzik, belirli kurallara uygun olarak oluşturulmuş basit birtakım seslerin birbirlerini izlemesinden oluşan cümleler topluluğu olarak tanımlanabilir. Bu kurallar, matematikte mantık kurallarına karşılık gelir.
Yine birçok müzik aletinin şekli bir takım matematik fonksiyonların grafiklerine benzemektedir.
Müzik aletleri yapılırken yapılan aletin periyodik ses grafiği ile bu aletler için ideal olan ses grafikleri karşılaştırılır. Elektronik müzik kayıtları da periyodik ses grafiklerini kullanır.
Peki bu aletlerin seslerinin karşılaştırıldığı ideal ses grafikleri nasıl bulunur?
Tabi ki matematikle.
Müzik kulağa hitap eden bir sistem.
İnsan kulağının en uyumlu aralığının 8/5 oranındaki majör 6’lı olduğunu biliyor musunuz?
Peki 8/5 i hatırlıyor musunuz?
Fibonacci dizisinde vardı.
“Altın Oran.”
