Üniversite Nedir?
Mustafa Saatcı / Mavi Köşe
- 2221
İki hafta önce “Üniversite ne değildir?” diyerek girdiğimiz konuya, bu kez de “Üniversite nedir?” diye devam etmek istedim.
Hemen hemen bütün dillerde benzer telaffuzlara sahip olan bu kelime, neredeyse okuryazar olan her dünya vatandaşı tarafından rahatlıkla anlaşılır. Kelimenin anlamını bölerek konuya girelim. İngilizcesini “univers” ve city” olarak bölebiliriz. Aynı mantığı Türkçe’ye uyarladığımızda ise “evren” ve “kent” veya “âlem” ve “şehir” karşımıza çıkar. Yani evrenkent veya âlemşehir diye mana yükleyebiliriz. Hiç unutmuyorum, bugünkü Azerbaycan Türklerinin cumhurbaşkanı olan İlham Aliyev’in babası Haydar Aliyev bir konuşmasında üniversiteden “evrenşeher” diye bahsetmişti. Aynı konuşmada kampüsü de “şehercik” diye tanımlamıştı. Kent dememişti, çünkü Azerbaycan Türkçesinde “kent” bizdeki ‘’köy’’ anlamına gelir. Aslında bütün anlamların vardığı nokta aynıdır. Yani evren diye tanımladığımız bütün varlığın tamamının ve tüm özelliklerinin bir şehirde sembolize edilmesi diyebiliriz. Şöyle ki üniversitede, âlemdeki bütün farklılıklar bilimin potasında belli bir disiplin içinde bulunmakta ve gerektiğinde kendilerini ifade etmektedir. Bu ifade etmekte kullanılan dil de yine bilimdir. Bu dilin yani bilimin temeli liyakattir. Bu dilin, yani bilimin, katili ise kişilere ve ideolojilere, objektiviteye aykırı bir şekilde körü körüne, duyulan sadakattir. Sırf bağlı bulunduklarına sadık olmak adına doğruya doğru, yanlışa yanlış diyemeyenler üniversiteye ve onun felsefesine ihanet ederler.
Üniversite, aslında içinde evreni barındıran bir çekirdektir. Daha doğrusu, “evrenin bilinen ve ifade edilebilen kısmını barındıran” desek daha doğru olur. Çünkü bilimsel olarak kategorize edilen ana disiplinlerin yani fizik, kimya, biyoloji, matematik ve bütün sosyal bilimlerin anlamlandırabildiği bilgi, evrenin sahip olduğunun yanında çok küçük kalır. İşte bu küçücük bilgiyle geri kalanı anlamaya çalışan insanoğlu, bu işin sistematiğini üniversitenin alt yapısında çözmeye çalışmıştır ve çalışmaktadır. Aslında üniversitenin anlamı budur; yani insanın kendisini ve evreni ya da kendisini ve kendisini arayıp anlamlandırmaya çalıştığı atölyenin ta kendisidir üniversite.
Üniversiteye gidip de geçimini sağlayacak bir iş sahibi olmayı amaçlamak, üniversitenden beklenen faydanın en iddiasız ve en yüzeysel halidir.
Günümüzdeki genel geçer üniversite anlayışına ve üniversitelerimizin bugünkü hâllerine önümüzdeki haftalarda da değineceğiz. O zamana kadar kalın sağlıcakla…
