SADAKA SADÂKATİN KARDEŞİDİR

“Sadaka” kavramı sadece dilimize geçerken değil, klasik ve çağdaş Arap dilinde de anlam daralmasına uğramış ve karşılıksız olarak fakirin eline verdiğimiz yardımın adı olmuştur. Oysa İslâm âlimleri sadakayı şöyle tarif etmiştir: “Sadaka, imanın sadakatini ortaya koyan her davranıştır.” “Doğruluğun davranışla aranmasıdır; doğruluğu davranışla arama teşebbüsüdür.” Buna göre insanın özünde ve sözünde doğru olduğunu ifade eden her davranış “sadaka” dır. Tıpkı insanın aklında ve düşüncesinde var olan güzelliği yansıtan davranışlara hasene ve hasenât denildiği gibi. Sevgili Peygamberimiz (s.a.s)’in hadisleri incelendiğinde Efendimizin, doğruluğun davranış boyutuna da “sadaka” adını verdiğini görürüz.
    
Şimdi geliniz, hep birlikte “sadaka” olarak adlandırılan davranışları Sevgili Peygamberimiz (s.a.s)’in dilinden dinleyelim.
“Güzel söz sadakadır.” (Ahmed b. Hanbel, II, 312)
“Yumuşak söz sadakadır.” (Buhârî, Edeb, 34)
“Kardeşinin yüzüne tebessüm etmen sadakadır.” (Tirmizi, Birr ve Sıla, 36)
“Allah’ın kullarına selam vermen sadakadır.” (Buhârî, Sulh, 11)
“İnsanlara yol göstermen sadakadır.”
“Yolunu kaybedene yol göstermeniz sadakadır.” (Ahmed b. Hanbel, II, 42, 154)
“Yolda insanlara eziyet veren bir şeyi kaldırıp atman sadakadır.”
“Bir kimsenin bineğine binmesi için yardımcı olman sadakadır.”
“Bir kimsenin yükünü yüklemesi için yardımcı olman sadakadır.”
“Doldurduğun kovayı kardeşinin boş kovasına boşaltman sadakadır.”
“Zayıf bir kimseye gücünle yardımcı olman sadakadır.”
“Sanat ehline yardımcı olmanız sadakadır.”
“İki kişinin arasını bulman, iki kişinin arasında adaletle hükmetmen sadakadır.” (Buhârî, Sulh, 11)
“Konuşma özürlü bir insanın kendisini ifade etmesine yardımcı olman sadakadır.”
“Hastaları ziyaret etmeniz sadakadır.”
“Toprağa diktiğiniz her bitki, her ağaç sizin için sadakadır.”
“İnsanın veya hayvanların ondan yedikleri sizin için sadakadır.”
“İnsanlarla iyi geçinmek sadakadır.”
“Çocuklarınıza yedirdiğiniz sadakadır.”
“Eşinize yedirdiğiniz sadakadır.”
“Yanınızda çalışanlara yedirdiğiniz sadakadır.” (Ahmed b. Hanbel, IV, 121; V, 154; VI, 362)
“Kişinin kendi ailesi için nafaka temin etmesi sadakadır.” (Buhârî, Îmân, 41)
“Kişinin ilim öğrenmesi ve öğrendiği ilmi Müslüman kardeşine öğretmesi en üstün sadakadır.” (İbn Mâce, Sunne, 20)
“Cenazelere katılmanız sadakadır.”
“Emr-i bi’l-ma’rûf ve nehy-i ani’l-münker sadakadır.” (Ebû Dâvûd, Tatavvu, 12)
“Namaza (giderken) attığınız her adım sadakadır.” (Buhârî, Cihâd, 62.
“Allah’a hamdetmeniz sadakadır.” (Müslim, Musâfirîn, 84)
“Allah’ı tesbih edişiniz sadakadır. “  (Ebû Dâvûd, Tatavvu, 12)
“Allah’ı tekbir edişiniz sadakadır.” (Ahmed b. Hanbel, V, 167)
“Şerden uzak olmanız sadakadır.”
“Maruf olan (İslam’ın uygun gördüğü) her şey sadakadır.” (İbn Ebî’d-Dünyâ, Kitâbu’l-Havâric, s. 21, 179.)
“Doğruluktan ayrılmayın, zira doğruluk sizi iyiliğe, iyilik de cennete götürür. Kişi sürekli doğru söyler ve doğrunun peşinde olursa Allah katında doğrulardan yazılır. Yalandan kaçının, zira yalan sizi kötülüklere götürür. Kişi sürekli yalan söyler, yalanın peşinde olursa Allah katında yalancılardan olduğu yazılır.” (Müslim, Birr ve Sıla, 105.)
Unutmayalım ki sadaka, kişinin Yüce Allah’a, kendine ve bütün insanlara karşı sadakatini gösteren her davranıştır. Yani sadaka, sıdk üzere olan sadıkların davranışıdır.

Ne mutlu dürüst ve sadık olanlara! Ne mutlu sıddîk olanlara!