SAĞLIK OLSUN

***Ekim ayı, “Meme Kanseri Farkındalık ve Bilinçlendirme Ayı” olması nedeniyle bu haftaki yazımda bahsedeceğim konuda farkındalığın artırılmasını hem bir kadın hem de bir eczacı olarak önemsiyorum.
Özellikle bu ay içerisinde, pembe kurdele ön plana çıkar ve bu dönemde yapılan kampanyalar, etkinlikler ve sosyal medya paylaşımları aracılığıyla toplumda farkındalık oluşturulmaya çalışılır.
Dünya çapında en yaygın görülen kanser türünden biri olan meme kanserinin can kayıplarına dair veriler endişe verici …
Bu sebeple, kanserle mücadele için öncelikle istatistikleri tutulmalıdır. Görmezden gelindiğinde veya saptanmadığında kanser yok sayılmaz, sadece geç kalmış olursunuz.

***Kanserle mücadelede doğru ve şeffaf bilgi hayat kurtarır!
Uluslararası sağlık otoritelerinin verilerine göre 2023 yılında meme kanserine yakalanan kişi sayısı 2,3 milyon olarak hesaplanmıştır. 2023 yılında, 685 bin ölüm ile kadın kanserlerinden ölümlerin en sık nedeni olmuştur. Tüm kanser nedenli ölümler arasında beşinci sırada yer almaktadır.

Neler yapılmalı?

Amaç erken teşhis oranını arttırmak!
Erken tanı ve tedavi ile kanserli hastalarda önemli oranda iyileşme mümkün olabilmektedir.
Erken teşhisin hayat kurtarıcı olmanın yanında organ kaybını önleme, gereksiz fazladan tedavilerden kurtulma ve hayat kalitesini arttırma gibi faydaları bulunmaktadır.

Risk faktörlerine bakalım…
Fazla kilolu (şişman) olmak, hareketsiz yaşam sürmek, sigara içmek, alkol kullanmak, hiç doğum yapmamış olmak, hiç bebek emzirmemiş olmak, otuz beş yaşından sonra anne olmak, hormon replasman tedavisi almak, ailede meme kanseri ya da meme kanseri ile ilişkili olabilecek diğer kanserler olması, meme kanseri ile ilişkili genetik mutasyonu olmak, daha önce göğüs bölgesine radyoterapi almış olmak gibi durumlardır. Meme kanseri erken tanı için kendi kendine muayene, hekim muayenesi, yıllık mamografik tarama önerilmektedir.

Kendi kendine muayene önemli!
Daha önce olmayan bir asimetri varsa dikkat!
Kendi kendine muayene adet gören kadınlarda 20’li yaşlar ile beraber her ay adetten sonraki dönemde memelerdeki dolgunluk hissi ve hassasiyet geçtikten sonra ayna karşısına geçerek yapılmaya başlanır. Her iki memede daha önce olmayan bir asimetri, ciltte; kızarıklık, ödem, kalınlaşma, portakal kabuğu görünümü, tahriş, çekinti olup olmadığına bakılır. Meme ucunda çekinti, kabuklanma, kızarıklık, kalınlaşma, akıntı (kanlı, berrak) olup olmadığı kontrol edilir. Memede kitle görüntüsü, tümünde şişlik, koltukaltı veya köprücük kemiği çevresinde şişlik veya yumru olup olmadığına bakılır. Daha sonra el 2,3,4. Parmak uçları ile meme ucu ve koltukaltı dahil tüm meme muayene edilir. Öncelikle kendi meme dokumuz tanınır. Rutin kontrolde yeni bir bulgu gelişirse hekime başvurulur.

Takip ve tarama programları farklılık gösterebilir!
Hekim muayenesi 20’li yaşlar ile beraber 2-3 yılda bir 40 yaş sonrası yıllık olarak önerilmektedir. (Meme kanseri açısından yüksek riskli kişilerin takip ve tarama programları farklılık arz etmektedir).

Yıllık mamografi kontrolü çok önemli!
40 yaşla beraber yıllık mamografi kontrolü önerilmektedir. Çalışmalar göstermektedir ki mamografik taramalar sayesinde meme kanserine bağlı ölümlerde bölgesel olarak değişmekle birlikte %35-40 azalma görülmektedir.

Ailesel, genetik geçişli de olabilir!
Meme kanserinin %5-10’u ailesel, genetik geçişli olmaktadır. Erken yaş meme kanseri olan, ailesinde meme kanseri ile ilişkili kanser veya kansere yol açan genetik mutasyonu olan kişilerde genetik danışmanlık ve genetik araştırmalar yapılmaktadır.
Erken evre meme kanserinde 5 yıllık sağ kalım oranları %90’ların üzerindeyken organ metastatik meme kanserinde bu oran %30’ların altındadır. Erken tanı için meme kanseri farkındalığı yaratmak meme kanseri ile mücadele eden sağlık ekiplerinin ana hedeflerindendir. Erken tanı ile meme kanserinin siz değerli kadınlarımıza verebileceği zararların önüne geçebiliriz.

***Meme Kanseri Farkındalık ayında, bu ayın önemini hatırlatmak ve altını çizmek adına temsili rengi ve objesi olan pembe kurdeleyi siz de yakanıza takarak sevdiklerinizin dikkatini çekebilir, onları kontrole yönlendirebilir ve belki de erken teşhis almasına sebep olarak süreci çok daha hızlı ve iyi atlatmasını sağlayabilirsiniz.