ARABULUCULUK NEDİR?

Öyleyse bugün, iyi arabulucular tarafından doğru uygulandığı takdirde, gayet verimli sonuçlar elde edilecek olan ve son günlerde sıklıkla duyduğumuz ‘’Arabuluculuk’’ kavramından bahsedelim.
Arabuluculuk, en kısa tabiri ile bir uyuşmazlık çözüm yöntemidir. Her ne kadar hukukumuza ve hayatımıza yeni girmiş bir kavram gibi gözükse de, yıllardır süregelen ve hayatımızda var olan bir uzlaşma şeklidir. Halk arasında, taraflar arasında çıkan bir uyuşmazlıkta araya giren bir büyüğün ya da üçüncü bir kişinin, her iki tarafın da hakkını gözeterek hareket etmesi ve taraflar arasında anlaşma sağlayarak uyuşmazlığı sona erdirmesi olarak düşünülebiliriz. Ancak hukuken, arabuluculuktan anlamamız gereken şey, anlaşmazlık yaşayan tarafların arasına ailenin büyüğünün, mahallenin abisi ya da ablası sıfatı ile üçüncü bir kişinin girerek arayı bulması değil elbette. 
Arabuluculuk, hukuka intikal etmesi gereken uyuşmazlıklar için, henüz mahkeme aşamasına gelmeyen ya da mahkeme aşamasındayken tarafların gerek zorunlu yani dava şartı gerekse de ihtiyari olarak düzenlenen bir çözüm yöntemidir. Buradaki amaç, uyuşmazlığın hak temelli çözülmesinden ziyade, menfaat temelli çözülmesi yani her iki tarafın da menfaatine olacak şekilde söz konusu uyuşmazlığın çözüme kavuşturulmasıdır.

Hukuken, uyuşmazlık yaşayan tarafların uzman bir kimse aracılığı ile karşılıklı menfaatlerinin göz önüne alınarak taraflarca bir çözüm bulunmasıdır. Arabuluculukta, tarafların sosyo-ekonomik kültürel farklılıkları, olaya bakış açıları, psikolojik durumları başta olmak üzere birçok etken bulunmaktadır. Bu neden ile tarafların, meydana gelen olay nedeni ile yaşadıkları gerek hukuksal gerek hukuk dışı süreçlerinin yanı sıra, gerçekten ne istedikleri, asıl sorunun ne olduğu ele alınmalıdır. 
Ayrıca arabuluculuk sürecinde farklı teknikler kullanılarak, tarafların özellikle empati yapabilmelerini sağlamak amaçlanmaktadır. Bu teknikleri kullanan ve tarafları bir araya getirerek tarafların birbirlerini anlamalarını ve uyuşmazlığa tarafların bir çözüm üretmesini sağlayan kişi de arabulucudur. Arabulucu olmak için gerekli olan şartlar ve Arabulucu ile ilgili diğer temel hususlar, 6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu’nda ve Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu Yönetmeliği’nde düzenlenmiştir. Kanun, yönetmelik ve diğer kanunlardaki düzenlemeler daha kavramsal ve teknik bir kısmı ihtiva etmektedir. O nedenle daha anlaşılır olması amacı ile arabuluculuk dediğimiz kavramın bizi neden ilgilendirdiğine ve nasıl işimize yarayacağına bakalım.
Öncelikle belirtmek gerekir ki, tüm davalar arabuluculuk kapsamında değildir. Arabuluculuk, hukukumuzda dava şartı olmasının yanı sıra ihtiyari olarak da uygulanmaktadır. Yani bazı davaları açmadan önce arabulucuya başvurmak zorundayız. Bu tür davalarda arabulucuya başvurmadan dava açar isek, davamız usulden reddedilecektir. Bu da bizim için para ve zaman kaybı anlamına gelecektir. O nedenle hangi davaları açmadan önce arabuluculuk kurumuna başvurmamız gerektiğini iyi bilmeli ve tabi ki bu konuda hukuki destek almalıyız.

İhtiyari arabuluculuk süreci ise, dava açmadan arabuluculuğa başvurulması şart olmayan davalardan önce ya da mahkeme aşamasındaki davalarda, tarafların kendi istekleri doğrultusunda aralarındaki uyuşmazlığı çözmek için bir arabulucuya gitmeleri anlamına gelir. 
Her iki süreçte de, arabulucu tarafından taraflar gerek genel oturum dediğimiz bütün tarafların bir arada olduğu, gerekse de özel oturum dediğimiz taraflarla ayrı ayrı görüşme yapıldığı bir usulde dinlenirler. Arabulucu bu görüşmelerde, taraflar arasındaki esas sorunun ne olduğunu belirlemeye ve bir çerçeve çizmeye çalışır. Sorun belirlendikten sonra, tarafların çözüm bulmaları beklenir. Arabulucu taraflara çözüm önerisi sunamayacağı gibi herhangi bir hukuki bilgi de veremez. Bu neden ile tarafların hak kaybına uğramamaları için arabuluculuk görüşmelerinde de hukuki destek almaları ve kendilerini bir vekil ile temsil ettirmeleri hak kaybına uğramamaları için gereklidir. Ancak kanunen böyle bir mecburiyet bulunmamaktadır.
Arabuluculuk müzakerelerindeki temel amaç tarafların kendi aralarındaki uyuşmazlığı çözmelerinin sağlanması ve dava yoluna gitmeksizin arabuluculuk masasından her iki tarafın da mutlu bir şekilde ayrılmasıdır. 

Arabuluculuk gibi birçok aşamadan oluşan bir süreci az ve öz şekilde anlatabilmek mümkün değilse de, dilim döndüğünce bu süreç ile ilgili bilgi vermeye çalıştım. Daha ayrıntılı bilgi için Arabuluculuk Daire Başkanlığı’nın internet sitesine bir göz atabilirsiniz. Bunun yanı sıra, özellikle aklınıza takılan bir husus var ise, mail adresimden bana ulaşabilirsiniz. Maillerinizi değerlendirip bu köşeden sizlere dönüş yapmak niyetindeyim.
Hepimiz için Hakkın yerini bulduğu günler dilerim. Günümüz güzel geçsin..
Bu Haftanın Sözü : ‘’Biri sıcaktan hoşlanmaz, diğeri soğuktan; bir anlaşma sağla ve onu ılık tut.’’ Madagaskar Atasözü