Türk Kadınının Siyasetteki Yeri

Türk toplumunda kadının siyasetteki yeri, özellikle Türklüğün ilk yıllarında oldukça iyi bir düzeyde, erkekle eşit durumdadır. Türklerin İslamiyet’i tanımalarıyla birlikte, bütün sosyal alanlarda olduğu gibi, kadınların siyasetteki yeri de tartılmaya, alt statüye yerleştirilmeye başlanmıştır. Bu durum İslamiyet’i benimseme, içselleştirme düzeyi ile birlikte daha net, daha koyu şekilde uygulanmaya başlanmıştır. Türk kadının içler acısı bu hali, türkülere, şarkılara, kısaca müziğe, resme, yontuya, dışlaşmış tüm sanat ürünlerinde ifade edilir olsa da söz konusu kadını aşağı statüye yerleştirme, ailedeki yerinin öküzden sonra gelmesini engelleyememiştir. Tanzimat’la birlikte Türk-Osmanlı toplumunda kadının statüsü tartışılmaya başlanmış, bireysel düzeyde de olsa kadının statüsünü yükseltmeye yönelik sivil STK, bazı hareketler faaliyet gösterseler de yapıp ettikleri oldukça cılız kalmış, seslerini kimselere duyuramamışlardır. Oysa Yemenden Trablusgarp’a kadar askeri bakımdan yetmek durumunda olan Osmanlı erkeklerinin ömrü askerlikle geçmiş, erkeklerin yerini kadınlar alsa, onların yaptığı her şeyi kadınlar yapsa ve neredeyse kadınların ağızlarıyla bir kuş tutmadıkları kalsa da sosyal durumlarında hiçbir değişiklik olmamıştır. Diğer yandan kadınlarımız, Birinci Dünya Savaşı ve öncesinde erkekler silahaltına alındığından onların boş bıraktığı yerleri doldurmak için fabrikalarda, yazıhanelerde, toplum görevlerinde çalışmak zorunda kalırken; sonraları da bu kadınlar askerliğe benzer bir iş taburuna yazılarak, İstanbul sokaklarının temizliği ile görevlendirilmişlerdir.  Artık kadın cephede silahla veya cephe gerisinde el işi ile çiftçilikle, memuriyetle, fikir hareketleri ile gücü eline almıştır. Kara Fatma lakabı ile tanınan Erzurumlu Fatma Seher, Gördesli Makbule Hanım, Tayyar Rahmiye Hanım, Hatice Hanım, Nezaket Hanım gibi birçok kadın, savaşın doğrudan içinde yer alarak ulusal savaşa katkıda bulunmuştur. Türk kadınları yiğitliğin en güzel örneklerini göstererek zafere ulaşılmasında büyük emek sarf etmiştir. Mustafa Kemal de Türk kadınının Millî Mücadele’deki hizmetlerinden her zaman ve her fırsatta övgüyle bahsetmiştir. Millî Mücadele günlerinde kadınların erkeklerle birlikte direniş göstermesi, cephede ve cephe gerisinde en az erkekler kadar rol alması, onlara siyasi anlamda ne yazık ki bir katkı sağlamamıştır. Türk kadının erkeklerle omuz omuza verdiği bu mücadeleye rağmen, Millî Mücadele döneminde çıkarılan kanunlarla da kadınların seçme seçilme hakkı kendilerine teslim edilmemiştir. Türkiye Büyük Millet Meclisi açıldıktan sonra değiştirilen İntihab-ı Mebusan Kanunu’nda da kadınlar seçime dâhil olamamıştır. 1923 başlarında Tunalı Hilmi Bey’in, Meclis’te kadınların yeni seçim kanununa hazırlık olarak yapılacak sayıma sokulmalarını önermesi, mecliste büyük tartışmalara yol açmıştır. Bunun kadınlara seçim hakkı vermek anlamına gelmediği anlatılmak istense de karşıt sesler bu açıklamaları bastırmış, sözün devamının gelmesini engellemiştir. 29 Ekim 1923’de Cumhuriyet ilan edilmiş ve monarşiyle idare son bulmuştur. Bu dönemdeki kadının durumu şöyledir: 
1.    İstanbul’da aydın Türk kadını düşman istilasını protesto eden mitinglerde söz sahibi olmuş ve aktif bir rol oynamıştır. 
2.    İstanbul Üniversitesi’nde kız öğrencilerin erkeklerle beraber okuyabileceği kararı alınmıştır. 
3.    Birinci Dünya Savaşı’nda bir takım zorunluluklar nedeniyle iş hayatına atılan kadınların sayısı artmıştır. 
4.    Yardım kuruluşlarında ve Kızılay teşkilatında aktif çalışmışlardır. 
5.    Anadolu’nun diğer büyük ve küçük şehirlerinde kız okulları ve kadın öğretmen sayısı artmıştır. 
6.    Bağımsızlık Savaşı’nda doğrudan vatan müdafaasına iştirak etmişlerdir. 
7.    Öğretim gören kızların çeşitli mesleklerde yetişme gayretleri ve uğraşmaları söz konusu olmuştur. 
Kadınlarla ilgili hukuki süreçler 1920’lerde gündeme yerleşir. Kadınlara oy hakkı verilip verilmemesiyle ilgili tartışmalar yapılır, ancak bir sonuç alınamaz. 11 Eylül 1924 tarihinde 26 hukukçudan oluşan bir komisyon, İsviçre Medeni Kanunu’nu Türk toplumunun ihtiyaçlarına uyarlamak üzere göreve başlamıştır. Medeni Kanun ile birlikte, Osmanlı düzeninde kadının hukuki statüsünü belirleyen ve kadını erkekten daha aşağı bir statüde tutan, dini esaslar yerine Batılı toplumlarda kadının statüsünü belirleyen çağdaş ve laik hukuki esaslar kabul edilmiştir. Buna göre, kadın ve erkek yasa önünde, evlilik, boşanma, velayet, veraset gibi konularda eşit haklara sahip olmuştur. Çok karılı evlilik tarihe karışmıştır. Müslümanlar için en sarsıcı olanı da Müslüman bir kadının gayrimüslim bir erkekle evlenmesinin yasal olarak mümkün hale gelmesi ve bütün yetişkinlerin istedikleri takdirde, kanunen din değiştirme hakkına sahip olmasıdır. Cumhuriyetin kadın devrimi olarak; 1926’da kabul edilen Medeni Kanun’un yanı sıra, 1924 yılında çıkarılan ve eğitimin laikleşmesini sağlayan, kadınlara erkeklerle birlikte eşit eğitim hakkı sunan Tevhid-i Tedrisat Kanunu, 1925 yılında çıkarılan peçe ve çarşaf giyme zorunluluğunu ortadan kaldıran Kılık Kıyafet Kanunu, yapılan yasal değişikliklerin belli başlıları olmuştur. 
3 Nisan 1930 tarihinde kabul edilen Belediye Kanunu’nun 23, 24 ve 40. maddesine dayanarak kadınların bu hakkı kazanmasında Türk Kadın Birliği gibi Türk Ocakları’nın da büyük rolü olmuştur. Çünkü daha 1926 yılında kadınlara siyasi hak vermenin zamanının geldiğine yönelik söylemler, Türk Ocakları’nda yapılan toplantılarda dile getirilmiştir. Kadınlara siyasi hakların verildiği Belediye Kanunu’nun meclis oturumunda Dâhiliye Vekili Şükrü Kaya görüşünü şöyle ortaya koymuştur:
 “Muhterem efendiler! Bu lâyihanın açık vasıflarından ve inkılapçı hükümlerinden biri de Türk kadınının Türk erkeği ile zaten müsavi olan şerefli hakkını belediye işlerinde de tamamı ile tayin etmesidir. Türk tarihinin her sahasında ve her safhasında erkeği ile yan yana her fedakârlığı yapan millet ve vatan işlerinde büyük feragat ile her mahrumiyete, her cefaya ve her acıya katlanan milletin, vatanın felaket ve saadetlerine ayni hisle iştirak eden büyük kalpli ve yüksek faziletli Türk kadını müşterek eseri olan bu Cumhuriyet’te elbette ve elbette, kendi evinin işlerinde olduğu gibi belediye işlerinde de temiz ve ciddi mevkiini alacaktır.” demiştir.
20 Mart 1930 günü, yeni Belediye Kanunu’nun mecliste görüşülmesine başlandı. Kanun, 20 Mart 1930, 22 Mart 1930, 24 Mart 1930, 29 Mart 1930 ve 31 Mart 1930 günlerinde mecliste görüşüldü, 3 Nisan 1930 günü 164 maddeyle 226 oy ile kabul edildi. Kadınlara belediye seçimlerinde seçme ve seçilme hakları, kanunun 23 ve 24. maddelerinin a fıkrasında yer alan “Türk olmak ” hükmüne bağlı olarak tanınmıştır. Kanunun kadınlara ilk defa siyasal haklarının verilmesi dolayısıyla mecliste yapılan konuşmaların niteliği oldukça önemlidir. Daha önce meclisin kadınların siyasal hakları konusundaki tavrı kanunun görüşüldüğü dönemle tamamen farklı bir nitelik taşımaktadır. Konunun ele alınış biçimi ve kadınlara seçimlere katılmaları hakkında meclis içinde herhangi bir muhalefetin olmayışı dikkat çekicidir. Aslında kadınların yeni haklarını almaları Afet İnan’ın hatıralarında çok net bir biçimde aktarılmıştır. Afet İnan’ın hatıratı, mecliste kadınlara yeni haklarının verilmesinde takınılan olumlu havada Mustafa Kemal’in büyük bir etkisinin olduğunu aktarmaktadır. 
3 Nisan 1930’da Ankara’daki Türk Ocakları merkezinde Atatürk, İsmet İnönü ve Kazım Paşa’nın da bulunduğu kalabalığın önünde konuşma yapan Afet Hanım, kadınlara seçme ve seçilme hakkının verilmesinden dolayı şu değerlendirmeyi yapmıştır: “Hanımlar, Efendiler! İntihap (seçim) hakkındır, vazifendir. İntihabın esaslı ciheti vatandaşın reyini kullanmasıdır, intihapta millî halkçılık prensibinin fiilen tatbikidir. Kadınlara intihap etmek ve edilmek hakkının verilmesi millî hâkimiyetin ifadesidir. Sabilerden, delilerden maada bütün vatandaşlar kadın ve erkek intihap hakkına maliktirler.” 
İstanbul’da ise Kadın Birliği, İstanbul Hanımları Darülfünun talebeleri ve kız mekteplerinin katılımıyla oluşturulan alay, şehir bandosunun da katılımıyla Taksim’deki Gazi abidesinin önüne gelmiştir. Burada konuşmalar yapılmıştır. Ancak İstanbul’daki kutlamalar bununla sınırlı kalmamış, Kadın Birliği 11 Nisan 1930 Cuma günü yapılacak olan mitinge katılması için Türk kadınını davet etmiştir. Planlamaya göre tezahüratın ilk safhası Sultan Ahmet meydanında, ikinci safhası ise Taksim’de yapıldı. Kadın Birliği Reisi Latife Bekir Hanım ile Saime Faik ve Mediha Fazlı Hanımlar konuşma yapmışlar, Taksim anıtına çelenk koymuşlardır   
Kadınlara verilen bu hak üzerine Cumhuriyet Halk Fırkası Müfettişi Hakkı Şinasi Paşa’nın başkanlığında yapılan toplantıda Paşa, kadınların fırkaya katılmaları için gerekli talimatı vermiştir. Bu talimata göre fırkaya kadınlar da erkekler gibi dâhil olacaklardır. Kadınlar mensup oldukları ocaklara müracaat edeceklerdir. Ancak kendilerini iki aza, fırkaya takdim ve tavsiye edecektir. Bu azaların aynı ocakta olması şart değildir. Partiye giren ilk kadın üye Afet İnan’dır. İstanbul’da kadınların fırkaya kayıt muamelesi 7 Nisan 1930 tarihinde başlamıştır. İstanbul’da fırkaya ilk kaydını yaptıran Hakkı Şinasi Paşa’nın eşi Resmiye Hakkı Şinasi Hanım, İzmir’de ise Benal Nevzat Hanım’dır.
Aydın kadınların faaliyetlerinin ve köylü kadınların emeklerinin, siyasal hakların tanınması sürecine yaptığı katkı yok sayılamaz. Türk Devriminin amacı olan çağdaş toplum ve çağdaş devlet yaratmanın temel belirleyicilerinden birisi, kadınların siyasal sürece de katılmalarını sağlamaktı. Ancak bunun, devrimin kendi seyri içinde gerçekleştirilmesi gerekiyordu. Kadınla ilgili olarak tüm alanlarda yapılacak devrimler, sıraya konulmuştu ve tutarlı bir seyir izlemekteydi. Mustafa Kemal’in kadın hakları konusuna bakışı, çeşitli tarihlerde yaptığı konuşmalardan izlenebilir. Ayrıca Atatürk’ün aydın ve kadın hakları savunucusu Latife Hanımla evlenmiş olması da Onun göz ardı edilmeyecek bir duruşunu ifade eder.
Aradan geçen 93 yıla rağmen, ülkemizde yeterli sayıda kadın belediye başkanı bulunmamaktadır. Yurdumuzda 2019 yılı yerel seçimlerinin ardından ne yazık ki sadece 41 kadın belediye başkanı vardır. Gelecek yıl yapılacak yerel seçimlerde bu sayının artması dileğiyle kadınların belediye seçimlerinde seçme ve seçilme hakkı kazanmalarının yıl dönümünü kutlarım.
Kaynaklar:
Aycan, N. (2005). The Process of Getting Identity in Turkish Society Kemalist Education. Journal Of Social Sciences, 2(3), 136-140. (Yayın No: 559011)
Aycan Hediye Şule, Aycan Nihat (2014). Wrath of an Anatolia Goddess and Two Chemical Elements. Conference of the International Journal of Arts and Sciences (Tam Metin Bildiri/)(Yayın No:3177296)
Aycan Nihat,  Aycan Hediye Şule (2014). God and Goddess of Classic Mythology in Anatolia. Conference of the International Journal of Arts and Sciences (Tam Metin Bildiri/)(Yayın No:3177231)
Aycan Ş, Aycan N (2009). Women Scıentıst In Turkey Chemists And Sociologist Examples. Scientific Culture, Communication, Gender - An Innovative Challenge for Women Scientists, June 2009, Brussels, (Belçika) (Özet Bildiri/)(Yayın No:588269)
Aycan Nihat. (2018). Educatoin and Human Rights, Bölüm adı:(Öğretmen Adaylarının İnsan Haklarına Yönelik Algılarının Metaforlar Yoluyla İncelenmesi), Lap Lambert Academic Publishing, Basım sayısı:1, ISBN:978-613-9-94343-2, Türkçe(Bilimsel Kitap), (Yayın No: 4513650)
Aycan Nihat,  (2018). Education and Human Rights, Bölüm adı: (İnsan Haklarının Koruma ve Geliştirilmesine Türkiye Üniversiteleri Penceresinden Bakış İnsan Haklarının Koruma ve Geliştirilmesine Türkiye Üniversiteleri Penceresinden Bakış), Lap Lambert Academic Publishing, Basım sayısı:1, ISBN:978-613-9-94343-2, Türkçe(Bilimsel Kitap), 
Aycan Nihat, Aycan Hediye Şule (2018). Eğitim, Gençlik ve Gelecek, Bölüm adı:(Muğla Üniversitesi’nden Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi’ne), lap Lambert Academic Publishing, Editör:Dellal Akpınar Nevide, Yıldız Özgür, Basım sayısı:1, ISBN:978-613-9-96117-7, Türkçe(Bilimsel Kitap), (Yayın No: 4532139)
Aycan Nihat, Aycan Hediye Şule (2019). Cumhuriyetin İlk Yıllarında Yurt Dışında Eğitim Alan Türk Kadınlarının Bilime Katkısı. 5. Uluslararası Çağdaş Eğitim Araştırmaları Kongresi Eğitimde Kuram ve Uygulama, CEAD 202-210. (Tam Metin Bildiri/Sözlü Sunum)(Yayın No:5681529)
Aycan Nihat, Aycan Hediye Şule (2018). Demokratik Eğitime Bir Örnek: Köy Enstitüleri. 3rd International Contemporary EducationalReseach Congress (Özet Bildiri/Sözlü Sunum)(Yayın No:4533178)
Aycan Nihat, Aycan Hediye Şule (2017). Eğitimde Fırsat Eşitliğine Bir Örnek: Köy Enstitüleri. CEAD 2017, 50-54. (Tam Metin Bildiri/Sözlü Sunum)(Yayın No:3633373)
Aycan Nihat, Çokçalışkan Hale (2017). Eğitim ve Sosyal Tabakalaşma: MSKÜ Eğitim Fakültesi Örneği. II. Uluslararası Felsefe, Eğitim, Sanat ve Bilim Tarihi Sempozyumu ve Sergisi, 45-55. (Tam Metin Bildiri/Sözlü Sunum)(Yayın No:3616634)
Aycan Nihat, Aycan Hediye Şule (2016). Türk Toplumunda Yetişkin Eğitim Modelleri Kahvehaneler Kıraathaneler ve Kafeler. IIIrd International Eurasian Education Congress EJER, Özet Bildiri, (Yayın No:3181910)
Aycan Nihat, Okşaş Ela (2016). Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Sınıf Öğretmenliği Öğrencilerinin Toplumsal Cinsiyet Algıları LGBTİ Lez Gay Biseksüel Transseksüel İnterseksüel Tabusu. 15. Uluslararası Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu (USOS) (Tam Metin Bildiri/Yayın No:3181670)
Aycan N, Aycan Ş, Arslan Z. K. (2012). Sosyal Sermayeden Ekonomik Sermayeye Anadolu Bacılarının Girişimciliğinden Günümüz Kadınlarının Girişimciliğine. II. Uluslararası Ahilik Sempozyumu, Kayseri (Türkiye) (Tam Metin Bildiri/Yayın No:588914)
Aycan Ş, Aycan, N. (2009). Yüksek Öğretmenli Kadın Akademisyenler. Uluslararası Multidisipliner Kadın Kongresi, İzmir, (Türkiye) (Tam Metin Bildiri/Yayın No:588344)
Aycan, N, Aycan Ş. (2009). Türk Bilim Kadınları AB Ülkelerinin Bilim Kadınlarına Göre Nerede. Uluslararası Multidisipliner Kadın Kongresi, İzmir (Türkiye) (Tam Metin Bildiri/Yayın No:588553)  
Aycan Ş, Aycan N. (2009). EPWS Annual Conference 2009 un Ardından. Uluslararası Multidisipliner Kadın Kongresi, İzmir (Türkiye) (Tam Metin Bildiri/Yayın No:588450) 
Aycan Ş, Bulut D, Savran B, Aycan N, Tahça M. (2006). Muğla da Kadının Bisikleti Yok. 9. Uluslararsı Spor Bilimleri Kongresi, Muğla (Türkiye) (Özet Bildiri/Yayın No:587735) 
Aycan N, Aycan Ş (2006). Türkiye’nin Kadın Açıklamalarında Temel Sorunu Batılı Toplumla İlişkisi ve Eğitim. Second International Conference on Women’s Studies, Gazimagusa (KKTC) (Özet Bildiri/)(Yayın No:587292) 50. 
Aycan Ş, Aycan N. (2006). Türkiye’nin Kadınla Eğitim Arasına Koyduğu Cam Duvarlar Yasaların Uygulamaları. Second International Conference on Women’s Studies, Gazimagusa (KKTC) (Özet Bildiri/)(Yayın No:587480) 51. 
Aycan Ş, Aycan N. (2004). Bilim ve Kadın Celal Bayar Üniversitesi Örneği. I. Uluslararası Kadın Araştırmaları Konferansı, Gazimagusa (KKTC), (Özet Bildiri/Yayın No:587110) 52. 
Aycan, N. (2004). Eğitim ve Kadın Manisalı Kadınlar. I. Uluslararası Kadın Araştırmaları Konferansı, Gazimagsa, (KKTC) (Özet Bildiri/Yayın No:586777) 53. 
Arı E, Türkoğuz S,  Aycan Ş, Aycan N, Yumuşak A, Çolak F, Akkaya Z. (2002). Fen Bilgisi Öğretiminde Kavram Yanılgıları ve Nedenleri. Uluslararası Katılımlı 2000’li Yıllarda I. Öğrenme ve Öğretme Sempozyumu, İstanbul (Türkiye) (Özet Bildiri/Yayın No:606433)
Aycan N. (2002). Balkanlarda Türk Aile Yapısı. Birinci Uluslararası Balkanlarda Türk Varlığı Sempozyumu, Manisa, (Türkiye) (Özet Bildiri/Yayın No:586646)
Aycan, N. (2005). Kadına Yönelik Şiddetin Ortaya Çıkışı Yaygınlaşmasında ve Önlenmesinde Eğitimin Rolü, İzmir: Akademi Kitapevi, Türkçe(Bilimsel Kitap), (Yayın No: 585809)
Aycan Nihat, Aycan Hediye Şule (2018). Bir Eğitim Gönüllüsü: Malala Yousafzai. Akademia Sosyal Bilimler Dergisi, 215-221. (Kontrol No: 4530386)
Aycan Nihat, Aycan Hediye Şule (2018). Türkiye’de Kadın Eğitimine Bir Bakış. Akademia Sosyal Bilimler Dergisi, 233-241. (Kontrol No: 4530428)
Yanıkkerem E, Aycan N, Kitapçıoğlu G, Korkmaz A, Çalık C (2006). Öğrencilerin Hemşire Eğitimcilerde Aradığı Özellikleri Değerlendirme aracının Geliştirilmesi Çalışması. Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi, 22(1), 37-53. (Kontrol No: 550991)
Çakmakçı A, Aycan N (2003). Lise Son Sınıf Öğrencilerinin Hemşirelik Mesleğine Bakış Açıları İle Mesleği Tercih Etme Durumları Manisa Örneği. Hemşirelik forumu, 6(1), 33-42. (Kontrol No: 578045) 
Aycan N, Çalık D (2003). İlköğretim Okullarında Demokrasi Eğitimi Manisa Örneği. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(2), 19-29. (Kontrol No: 548809)
Cansunar N, Aşırdizer M, Aycan N, Balcıoğlu İ, Batuk G (1997). Kadının Suça Yönelimi Karşılaştırmalı Bir Çalışma. İ.Ü. Hukuk Fakültesi Mecmuası, 55(3), 341-351. (Kontrol No: 572796)  
Aycan N, Cansunar N, Balcıoğlu İ (1997). Toplumsal Tabu Bir Ensest Olgusu. Yeni Symposium, 35(1), 19-21. (Kontrol No: 573156) 
Aycan Nihat (1996). Temaruz Gösterenlerin Sosyolojik Açıdan İncelenmesi. Yeni Symposium, 34(1), 36-39. (Kontrol No: 572147) 
Aycan Hediye Şule, Aycan Nihat (2014). Trafiğin Yazılı Olmayan Kurallarının Kadın Sürücü Ayağı. 5. Karayolu Trafik Güvenliği Sempozyumu ve Sergisi (Tam Metin Bildiri/Yayın No:3175932) 
Aycan Nihat, Aycan Hediye Şule (2014). Sürücülerin Kollektif Bilinç Analizi Kamyon Yazıları. 5. Karayolu Trafik Güvenliği Sempozyumu ve Sergisi (Tam Metin Bildiri/Yayın No:3175860)
Aycan, N. (2000). Sekreterlik Mesleğinin Toplumbilim Açısından değerlendirilmesi. 1.Ulusal Büro Yönetimi ve Sekreterlik Eğitimi Kongresi (Tam Metin Bildiri/)(Yayın No:609504)
Gökçimen, S. (2008). Ülkemizde Kadınların Siyasal Hayata Katılım Mücadelesi. Yasama, 10, 5-59. 
Kartal, C. B. (2016). Türkiye’de Kadınların İlk Defa Oy Kullandığı 1930 Belediye Seçimlerinde Türk Kadınlar Birliği’nin Faaliyetleri. Üsküdar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(3), 165-197. 
Özer, S. (2013). Kadınlara Seçme Ve Seçilme Hakkı Verilmesinin Türk Kamuoyundaki Yankıları. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 85, 131-168.
Uzun, İ. (2017). Kadın Haklarının Kazanılmasında Bir Cumhuriyet Kadını: Afet İnan(1908-1985). Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(1), 73-85.
Yılmaz, E. (2023). Osmanlıdan Cumhuriyete Kadın Hakları ve İngiliz Basınının Çağdaş Türk Kadını Algısı. Bengi Dünya Yörük-Türkmen Araştırmaları Dergisi, 1, 93-116. 
Yüceer, S. (2008). Demokrasi Yolunda Önemli Bir Aşama: Türk Kadınına Siyasal Haklarının Tanınması.  U.Ü. Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1(14), 131-151.