Küçük tüketicinin büyük zaferi

Muğla’nın Ortaca ilçesinde yaşayan 9 yaşındaki Elif Deniz Akyol, bir meşrubat firmasının 2 kapak getirene bir bardak hediye kampanyasından faydalanmak için markete başvurdu. Ancak hediyesini alamayınca babasıyla birlikte Ticaret Bakanlığı’na şikayette bulundu. Şikayeti değerlendiren Bakanlık, meşrubat firmasına 241 bin 413 lira idari para cezası kesti.

Bir süre önce dünya markası bir meşrubat firmasının televizyondaki promosyon reklamını izleyerek kampanyaya katılan Elif Deniz Akyol, ailesinin de yardım ve destekleriyle hem ilgili firmanın müşteri hizmetlerine hem de e-devlet üzerinden Ticaret Bakanlığı Tüketicinin Korunması ve Piyasa Gözetimi Genel Müdürlüğü’ne meşrubat firması hakkında babası aracılığıyla şikayette bulundu.

Akyol, televizyonda reklamları izledikten sonra 6 adet kapak biriktirerek üç adet pembe bardak almak için babasıyla birlikte bakkal, market ve diğer satış noktalarına gitti. Bardakları alamayınca bunu birkaç defa daha tekrarladı. Hayali olan üç pembe bardağa ulaşmak için uğraştı ama amacına ulaşamadığı için her defasında üzülerek babasıyla birlikte eve döndü

Akyol, eğitim gördüğü okuldaki bir derste öğretmeninin tüketicinin korunması yönündeki verdiği bilgileri evde ailesiyle paylaştı. Baba Süha Akyol önce şikâyetini meşrubat firmasına iletti. Daha sonra 27 Aralık 2017’de e-devlet üzerinden Ticaret Bakanlığı Tüketicinin Korunması ve Piyasa Gözetimi Genel Müdürlüğü’ne şikayette bulundu. Yaklaşık bir ay sonra meşrubat firması tarafından aileye 6 adet bardak gönderildi.

Ailenin başvurusunu değerlendiren Ticaret Bakanlığı Tüketicinin Korunması ve Piyasa Gözetimi Genel Müdürlüğü ise 17 Aralık 2018’de aileye bir cevap yazısı gönderdi. 2 sayfalık cevap yazısında, ortalama bir tüketicinin hangi satış noktalarının kampanyaya dahil olduğu hususunda bilgi sahibi olamadığı, bu bağlamda tüketicilerin eksik bilgilendirme yoluyla yanıltıldığı, ayrıca bu durumun tüketici güveni ile tüketicilerin tecrübe ve bilgi eksikliklerinin istismarı anlamına geldiği ifade edildi. Yazıda, 6502 sayılı Tüketicinin Korunması hakkındaki kanuna göre meşrubat firmasına 241 bin lira 413 lira idari para cezası verildiği, söz konusu kampanya ile ilgili meşrubat şirketinin reklamının da durdurulduğu belirtildi.

Baba Süha Akyol, yaptığı açıklamada; “Kızım biz tüketici değil miyiz diye sordu. Bende evet, ailecek hepimiz birer tüketiciyiz cevabını verdim. Oda, peki neden yetkili yerlere başvurmuyoruz. Benim gibi birçok insan kapak biriktirip bardak alamıyor. Bunun bir çözümü yok mu diye sordu. Bende çözümü var, gerekli yerlere internetten başvurabiliriz cevabını verdim. İlk önce ilgili firmanın internetteki Müşteri Hizmetleri’nde şikayet oluşturduk. Şikayet metninin sonuna aynı şikayetin Reklam Rekabet Kurumu’na da gönderileceğini belirttik. Yaklaşık bir ay sonra meşrubat firması telefonla aradı ve sonrasında içinde 6 adet bardak bulunan bir paket gönderdi.” dedi.

“241 bin 413 lira idari para cezası ve reklam durdurma cezası”

Tüketicinin Korunması ve Piyasa Gözetimi Genel Müdürlüğü tarafından gönderilen yazıda; “Bakanlık bünyesinde oluşturulan Reklam Kurulu’nun promosyon kampanyası nedeniyle yapılan reklam ve tanıtımlara ilişkin 17.04.2018 tarih ve 271 sayılı toplantıda şikayetleri değerlendirdiği, bazı satış noktalarına hediye ürünün gönderilmediği, bazı satış noktalarının hediye ürünü tüketiciye vermedikleri, bazı satış noktalarının da kampanyaya katılmadığını belirlediğini, yapılan işlemin Ticari Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Yönetmeliği’ne aykırı olduğu ayrıca reklam mevzuatının doğruluk, dürüstlük ve ekonomik ve sosyal yükümlülüklerine atıf yapan hükümlerine açıkça aykırı olduğunu belirledi. Ticaret Bakanlığı tarafından oluşturulan komisyon toplantısında “2 altın kapak getirene 1 bardak hediye” promosyon kampanyası kapsamında tüketicilerin kampanyadan faydalanabilmesinin tek koşulunun hediyeli kapakları kampanyaya katılmayı taahhüt etmiş satış noktalarına teslim etmeleri olduğu, internet mecrasında çok sayıda tüketici şikayetinin yer aldığının belirlendiği, şikayetlerin ülkemizin çeşitli illerinden yapıldığı ve Türkiye çapında yaygın bir sorun haline geldiğinin tespit edildiği, dolayısıyla söz konusu kampanyanın firma tarafından vaat edildiği şekilde yerine getirilmediğinin değerlendirildiği, ana vaadin istisnası olarak alt yazı şeklinde kampanya hakkında bilgi alınabilecek yerlere yer verilse de ulusal düzeyde ve yaygın bir şekilde çok sayıda tüketicinin vaat edilen hediye ürünü alamaması nedeniyle yaşanan tüketici mağduriyeti dikkate alındığında basiretli bir tacir olma yükümlülüğünün gerektirdiği şekilde yerine getirilmediği, bilgilere ana vaadin istisnası niteliğindeki bilgilendirmelerde açık, net ve anlaşılır bir biçimde yer verilmediği, tüketicinin bilgi alması için yönlendirme yapılmadığı, ortalama bir tüketicinin hangi satış noktalarının kampanyaya dahil olduğu hususunda bilgi sahibi olamadığı, bu bağlamda tüketicinin eksik bilgilendirme yoluyla yanıltıldığı, ayrıca bu durumun tüketici güveni ile tüketicilerin tecrübe ve bilgi eksikliklerinin istismarı anlamına geldiği gerekçelerine dayanılarak, reklam veren ilgili firma hakkında 6502 sayılı kanunun 63’üncü ve 77/12’inci maddeleri uyarınca 241 bin 413 lira idari para ve anılan reklamları durdurma cezaları verilmesine karar verilmiştir. Cezaya ilişkin tebligat ilgili firmaya gönderilmiştir” ifadelerine yer verildi.