'Hukuka aykırı olarak askıya alınmıştır'

Türkiye Görme Engelliler Derneği Muğla Şube Başkanı Mehmet Özdemir, korona virüsü salgını öne sürülerek engellilerin ücretsiz ulaşım hakkınınTürkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları (TCDD) Taşımacılık A.Ş tarafından hukuka aykırı olarak askıya alındığını ifade etti. 

Konuyla ilgili yazılı bir açıklama yapan Türkiye Görme Engelliler Derneği Muğla Şube Başkanı Mehmet Özdemir, “Kovid-19 salgınıyla mücadele kapsamında 28 Mart 2020 tarihinden itibaren İstanbul'da Marmaray ve Ankara'da Başkentray hariç tüm Yüksek Hızlı Tren (YHT), Anahat ve Bölgesel Tren seferleri iptal edilmiş,normalleşme süreci ile birlikte 28 Mayıs 2020 tarihinde YHT seferleri, alınan tedbirlerle birlikte herkes için yeniden başlarken engellilerin seyahat hakkı kısıtlanmıştır.Şehirlerarası seyahat kısıtlamasının kaldırılması ile ilgili olarak, İçişleri Bakanlığı 30 Mayıs 2020 tarihinde bir Genelge yayınlamış, Genelgede; şehirlerarası toplu ulaşım araçları ile yapılacak seyahatlerde (uçak, tren, otobüs vb.) virüs riski olmadığına dair bilgi içeren Hayat Eve Sığar (HES) uygulaması üzerinden kod alındıktan sonra biletlemeler yapılacağı ifade edilmiştir.Bu Genelgede, engellilerin şehirlerarası seyahatlerinin kısıtlanmasına yönelik herhangi bir ifade olmadığı halde ve herkes için HES Kodu sorgulanması zorunlu iken, engelli bireyler için “HES Kodu” sorgulamasına gerek dahi duyulmamış sırf engelli oldukları için seyahat kısıtlaması uygulamasına gidilmiştir” dedi. 

Şube Başkanı Özdemir, “Seyahat kısıtlaması, önce engellilerin ücret ödeyerek bilet alması şeklinde uygulanmış ancak sonrasında engellilerin seyahat hakkı tamamen askıya alınmıştır. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı tarafından 8 Temmuz 2020 tarihinde twitter üzerinden kamuoyuna yapılan açıklamada; engelli yolcularımız, trenlere inerken ve binerken yardım almakta, bu esnada yardımcı personel ile kişisel temasları olmakta, ayrıca ortak kullanılan yüzeylere de çok fazla temas etmektedirler. Sağlık Bakanlığı ve Bilim Kurulunun tavsiyeleri doğrultusunda, engelli yolcularımıza salgın bulaşma riskine karşı korunması amacıyla kısıtlama getirilmiştir. Ancak engelli yolcularımız için Kent içi Marmaray ve Başkenttray trenlerinde herhangi bir sınırlandırma bulunmamaktadır. Pandeminin toplum için tehlike olmayı sürdürdüğü bu sürecin bitmesi ve normalleşme kurallarının güncellenmesi ile birlikte şehirlerarası yolcu taşımalar (YHT anahat ve bölgesel tren) normal seyrine dönerken, engelli vatandaşlarımıza getirilen kısıtlama da kaldırılacaktır ifadelerine yer verilmiştir.
Kent içi Marmaray ve Başkenttray trenlerinde sınırlama olmamasına rağmen YHT’de kısıtlama yapılması, engeli görünmeyenengelli yolcuların ücret ödeyerek seyahat edebilir iken, görünür engeli olanların ücretli bilet alsalar dahi trene alınmamaları; alınan karardaki yanlışları gözler önüne sermektedir.Kısıtlamanın ve uygulamanın hiçbir bilimsel ve yasal açıklaması yoktur. Nihayetinde engellilerin seyahat hakkının askıya alınması; her şeyden önce eşitlik ilkesine aykırı, ayrımcı bir uygulamadır.Bu uygulama;T.C Anayasası’nın 23.maddesinde bulunan ‘Herkes, yerleşme ve seyahat hürriyetine sahiptir’ hükmünün açık ihlalidir. Anayasaya aykırılık içermektedir” ifadelerini kullandı. 

Özdemir açıklamasını şu şekilde sürdürdü; 
“Bu uygulama;4736 sayılı Kamu Kurum ve Kuruluşlarının Ürettikleri Mal ve Hizmet Tarifeleri ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun 1.maddesine ilave edilen ek maddenin ihlalidir. Hukuksuzdur.Bu uygulama; taraf olduğumuz ayrımcılık karşıtı Birleşmiş Milletler Engelli Hakları Sözleşmesinin; ihlalidir.Engellilerin güvenli ve sağlıklı seyahat edebilmeleri için gerekli erişilebilirlik ve makul düzenleme önlemlerinin alınması gerekirken, seyahat hakkının kısıtlanması Sözleşmenin Genel Yükümlülüklerine, 2. maddesine, eşitlik ve ayrımcılık yasağı başlıklı 5.maddesine, seyahat özgürlüğü başlıklı 18.maddesine, erişilebilirlik başlıklı 9.maddesine, bağımsız yaşama ve topluma dahil olma başlıklı 19.maddesine ve risk durumları ve insani acil durumlar başlıklı 11.maddesine aykırıdır.Öte yanda bu uygulama ayrımcılık içerdiğinden, Türk Ceza Kanunun 122. maddesine göre; engellilik nedeniyle bir kişinin kamuya arz edilmiş belli bir hizmetten yararlanmasını engellediği için; suçtur.”