Çocukların en büyük sorunu: Öksürük

Eskişehir Özel Ümit Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Büşra Filiz Genç, çocuklarda hastaneye en sık başvuru nedeninin öksürük olduğunu belirterek, "Öksürük çocuğun uykusunu, okul performansını, fiziksel aktivitelerini etkileyerek aileleri endişelendirir. Çocuklarda tedavi uygularken amaç öksürüğü kesmek değil, öksürüğe neden olan sorunu oradan kaldırmak olmalıdır” dedi.

Çocuklarda öksürüğün vücudun bir savunma mekanizması olduğunu söyleyen Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Büşra Filiz Genç, “Öksürük, solunum sisteminden balgamın ve yabancı maddelerin temizlenmesinde önemli rolü olan koruyucu bir reflekstir. Çocuk ya da bebekler öksürerek üst veya alt solunum yollarındaki enfeksiyon etkeni (bakteriler, virüsler) veya toz tanecikleri gibi yabancı cisimleri vücudundan atmaya çalışır. Çocuklarda nezle, burun tıkanıklığı, boğaz enfeksiyonu gibi basit nedenlerden grip, kulak enfeksiyonu, krup, bronşit, zatürre, astım gibi daha ciddi solunum yolları hastalıkları öksürüğe neden olabilir. Çocuklarda öksürük en sık viral üst solunum yolu enfeksiyonu, grip-nezle gibi durumlarla ilişkidir ve çoğu kendiliğinden düzelir. Sigara dumanına maruz kalma, özellikle anne ve babanın sigara içiyor olması çocuklarda başka hiçbir sorun olmadan öksürüğe neden olabilir. Çocukların yanında içilmiyor olması çocukları bu zararlı etkilerden korumak için yeterli değildir. Hasta olmayan, normal çocuklar da günde ortalama 11 kez öksürebilir" dedi.

"Öksürük süresine göre farklı tiplere ayrılıyor"

Öksürüğün karakteristik özellikleri ve süresine göre farklı tiplere ayrıldığını belirten Dr. Filiz, öksürük tiplerini şöyle özetledi:

“2 haftadan kısa süren öksürüğe akut öksürük, 4 haftadan uzun süren öksürüğe ise kronik öksürük denir. 2-4 hafta arasında süren öksürük uzamış öksürüktür. Kuru öksürük balgamın olmadığı daha çok boğazın tahriş olmasına bağlı olan öksürük tipidir. Balgamlı öksürük üst solunum yolu enfeksiyonlarında görülebilir. Havlar tarzda öksürük ya da at öksürüğü/köpek öksürüğü, krup hastalığı- akut larenjit için belirteçtir. Üst üste 10-15 kez ataklar tarzında boğulur gibi öksürüğe özellikle morarma, kızarma eşlik ediyorsa boğmaca ve boğmaca benzeri hastalık olabilir. Öksürük göğüsten gelen hırıltı ile birlikteyse nefes alıp verirken zorlanma, nefes alıp verirken kaburgaların altında ve arasında çekilmeler, burun kanatlarında nefes alıp verirken açılmalar eşlik ediyorsa bronşiolit, bronşit ya da zatürre olabilir. Eforla birlikte gülerken, konuşurken öksürük görülüyorsa astım akla gelmelidir. Gece uykudan uyandıran öksürük de astım ile ilişkili olabilmektedir. Psikojenik öksürük; kuru, kaz ötmesi gibi gün içerisinde aralıklı tekrarlayan öksürük tipidir. Çocuğun ilgisi başka yöne çekildiğinde ve gece uyku sırasında kaybolması tipik özelliğidir. Geçmeyen öksürük durumunda vakit kaybetmeden doktora gidilmelidir.”

"Amaç öksürüğe neden olan sorunu oradan kaldırmak olmalıdır"

"Öksürüğü nasıl geçiririz?" sorusunu da yanıtlayan Dr. Büşra Filiz Genç, "Çocuklarda tedavi uygularken amaç öksürüğü kesmek değil, öksürüğe neden olan sorunu oradan kaldırmak olmalıdır. Öksürüğün tedavisi nedenine göre değişir. Öksürüğün birçok nedeni olduğu için öncelikle nedenin tespit edilmesi gerekir. Öksürük kesicilerin kullanılması doğru olmadığı gibi çocuğa zarar da verebilir. Çocuklarda öksürük kısa süreliyse, genel durumu iyi ise, ateş ve solunum sıkıntısı eşlik etmiyorsa antibiyotik kullanmaya gerek yoktur. Evde uygulayacağımız basit yöntemlerle kısa süreli öksürüklerde iyileşme sağlamak mümkündür. Ancak öksürüğe ateş, hırıltı, hışıltı, solunum sıkıntısı, göğüs ağrısı, karın ağrısı, kusma gibi şikâyetlerden herhangi biri eşlik ediyorsa muhakkak çocuk hastalıkları uzmanının değerlendirmesi gerekir" ifadelerini kullandı.

"Sıvı en iyi balgam sökücüdür"

Evde neler yapılabileceğini de anlatan Dr. Genç "Sıvı alımını arttıralım, en iyi balgam sökücü sudur. Havadaki nemi arttıralım, kış aylarında özellikle kapalı ortamlarda hava kuru kalmakta ve solunum yollarının da kurumasına neden olmaktadır. En basit olarak kalorifer peteklerine ya da soba üzerine konulacak bir kap su havanın nemini arttırmanıza yardımcı olacaktır. Kapalı alanlar için uygun olan buhar makineleri de kullanılabilir. Çocuğumuzun burnunu serum fizyolojik ile sık sık açalım, tıkalı kalmasını önleyelim. Beslenmesine dikkat edelim. C vitamininden zengin meyve ve sebzeleri günlük soframızda bulunduralım. 1 yaş üstündeki çocuklarımıza bal yedirelim. Kesinlikle sigara içmeyelim. Ve son olarak mutlaka çocuğumuza aşı takvimine göre aşılarını yaptıralım. Her yıl Eylül-Kasım ayları arasında 6 ay üzeri çocuklarımıza grip aşısının yapılmasını öneriyoruz. Bebek 3 ayın altındaysa ve öksürük varsa, evde uyguladığımız rahatlatıcı yöntemlerden fayda görmediyse, öksürüğün şiddeti giderek artıyorsa, öksürüğe ateş, nefes darlığı, halsizlik, iştahsızlık, kusma, karın-göğüs ağrısı eşlik ediyorsa, üst üste kriz tarzında öksürük ve morarma-kızarma varsa, öksürüğe hırıltı, nefes alıp verirken zorlanma, nefes alıp verirken kaburgalarının altında ve arasında çekilmeler, burun kanatlarında nefes alıp verirken açılmalar eşlik ediyorsa, balgamında kan varsa, öksürük çocuğun günlük aktivitelerini etkiliyorsa, 3-4 haftadan uzun süren öksürük varsa, gece uykudan uyandıran, gülerken, konuşurken ya da eforla öksürük varsa, özellikle 1 yaş altında tekrarlayan kusmalarla birlikte öksürük var ise doktora başvurmalıyız” dedi.

Ne yaparsak yapalım öksürüğün hemen kesilmeyeceğine dikkat çeken Dr. Genç, “Hastalığın seyri ile ilişkili olarak belli bir süre devam edecek ve azalarak kesilecektir” diye konuştu.