Burası ne deniz, ne göl, tütün tarlası

Muğla’nın Menteşe ilçesinde, Türkiye’nin çıkılan değil, inilen tek yaylası Karabağlar Yaylası son yağışlar sonrası denizi andırıyor. Geniş tarım arazilerinde su yüksekliği 1 metreyi geçerken, yaz sezonunda geniş arazilerde tütün fidelerinin yükseldiği, daha küçük alanlarda mevsimlik sebze-meyvenin yetiştirildiği Karabağlar Yaylası’nın toprağı yağışlar sonrası suya doydu.
3 bin 500 adet su kuyusu var
Muğlalıların Nisan ayında göçerek yazlık olarak kullandığı, Ekim ayı sonunda kent merkezine göç ettiği doğal sit statüsünde tescilli Karabağlar Yaylası’nda yaklaşık 3 bin 500 adet su kuyusu bulunuyor. Yayla sakinleri ürettikleri meyve sebzenin sulama işini kış aylarında dolan su kuyularından sağlıyor.
48 saatte metrekareye 196 kilogram yağış düştü
Türkiye’de Rize’den sonra en fazla yağış alan ikinci durumundaki Muğla’da son yıllarda küresel iklim değişikliğinin etkisi ile kış aylarında yağışların az olması, Göktepe ve Yılanlı gibi yüksek kesimlere kar yağışının az olması nedeniyle kuyulardaki suda büyük azalma yaşandı. Aralık ve Ocak ayı içeresinde hem kar hem de yağmur bereketi yaşayan Menteşe Karabağlar Yaylası’ndaki su kuyuları son yağışlar sonrası tamamen doldu.
Kuyuların dolması için düden kapakları kapatılıyor
Düğerek Mahallesi girişinde bulunan Çayır mevkiinde ve yaylanın diğer bölümlerinde üç adet düden (suyun yeraltına tahliyesinin yapıldığı alan) bulunuyor. Tarlalarda biriken suyun kuyuları doldurması için düden kapakları kapatılıyor. Su kuyularının dolması ve Nisan ayına yaklaşılırken tarlalardaki su yeraltına akış sağlamazsa düdenlerin kapakları açılarak suyun yeraltına akışı sağlanıyor.
İrimlerde kot farkı yükseldi
Son yıllarda Karabağlar Yaylası’nda yayla sakinlerinin İrim olarak adlandırdığı kış aylarında fazla suların tahliyesinin yapıldığı, yaz aylarında ise ulaşımın sağlandığı toprak yollarda kot farkının yükselmesi ile fazla suların tahliyesinde sıkıntılar yaşandığı açıklandı. Kışın dere yatağı olarak ve yazın da yurtlara ulaşım için kullanılan 2-3 metre genişliğindeki toprak yolların asfalt yapılarak kot farkının yükselmesi ile yağış sonrası biriken sular tahliye edilemiyor.
“Fazla sular kot farkı nedeniyle tahliye olmuyor”
Karabağlar Yaylası’nda yıllardır üreticilik yapan Mehmet Ersen, “Bu sene yağmur çok yağdığı için yağmur suyu hayvanların bulunduğu ahırın dibine kadar geldi. Bahçenin kenarında su deliği var. Kış aylarında yollar suyolu olduğu için su deliğini açtım. Şu anda burası suyun boşalmış hali. Daha evvellerden atalarımız bu yolları tarlalarımızdan çukur yapmışlar ve kota koymuşlar. Tarlalarda biriken fazla sular bu kota nedeniyle düdenin bulunduğu Çayır mevkiine hemen ulaşırdı. Yolların tarladan daha aşağıda olması nedeniyle su boşalır ve tarlalar tavı erken gelirdi, erken hasat kaldırırdık. Ama şimdi yollar yükseldi, tarlalar aynı göl gibi sular çıkmıyor artık” dedi.
“Toprak suya doydu”
Menteşe Ziraat Odası Başkanı Mehmet Baştuğ, geçen yıl yaz aylarında kurak bir sezon yaşadıklarını, Karabağlar Yaylası’ndaki su kuyularının yağış olmaması nedeniyle yarıya kadar dolduğunu söyledi. Aralık, Ocak ve Şubat ayının ilk haftasındaki yağışlar sonrası toprağın suya doyduğunu belirten Menteşe Ziraat Odası Başkanı Baştuğ, “Bulunduğumuz alan Karabağlar Yaylası’nın su toplandığı bölgesi. Geçmiş yıllarda kuraklık yaşadık. Kuyulardaki su yarısına kadar gelmemişti. Ama bu yıl su kuyularımız tamamen doldu. Hatta küçük de olsa su baskınları oldu. Onları da tahliye ediyoruz. Bu yağışlar çiftçimizi sevindirdi. Şu anda topraklarımız suya doydu. Kar yağdı, yayla yeteri kadar su aldı. Bunun yanında mutlaka Nisan yağışlarının olması gerekir. Çiftçinin yararına olan bahar yağmurlarıdır. Nisan ayı yağmurlarıdır. Bu yağışlar çiftçimiz için çok faydalı oldu. Geçmiş yıllarda kuraklığı yaşadık ama bu yıl da sevindirdi” dedi.