Bipolar Bozukluk: Bir Günde Dört Mevsimi Yaşamanın Nedenleri ve Risk Faktörleri
Bipolar bozukluk, Türkçe'de iki uçlu bozukluk veya iki uçlu mizaç bozukluğu olarak da bilinen, duygudurum bozuklukları kategorisinde yer alan bir psikiyatrik rahatsızlıktır. Bu hastalık, kişinin ruh halinde aşırı yükselmeler (mani) ve düşüşler (depresyon) arasında gidip gelmesiyle karakterizedir. Psikiyatrist Prof. Dr. Nevzat Tarhan'ın açıklamalarına göre, bu durum adeta bir günde dört mevsimi yaşamaya benzetilebilir.
Bipolar Bozukluğun Tarihçesi ve Tedavisi
İlginç bir şekilde, bipolar bozukluk ilk kez Türkiye'de tanımlanmıştır. Kayseri Gevher Nesibe Hastanesi'nin kuruluşunda önemli bir rol oynayan bu hastalığın tedavisinde kullanılan lityum elementi, o dönemde hastanenin bulunduğu bölgedeki ılıcaların sularında tespit edilmiştir. Lityum, günümüzde de bipolar bozukluğun tedavisinde kullanılan temel ilaçlardan biri olarak kabul edilmektedir.
Prof. Dr. Tarhan, lityumun hastalığın nüksetmesini önlemede çok önemli bir rol oynadığını vurgulamaktadır. Ancak bu ilacın, doğru dozda ve hekim kontrolünde kullanılması gerekmektedir. Yanlış kullanım durumunda ciddi yan etkileri olabileceği unutulmamalıdır.
Bipolar Bozukluğun Toplumdaki Yaygınlığı
Bipolar bozukluk, dünyada depresyondan sonra en sık görülen ikinci duygudurum bozukluğudur. Toplumun yaklaşık %5'inde bu rahatsızlık görülmektedir. Bu oran, oldukça yüksek bir prevalans anlamına gelmektedir.
Bipolar Bozukluğun Belirtileri
Bipolar bozuklukta, kişi normalde gayet iyiyken hayatın belirli dönemlerinde duygusal dalgalanmalar yaşar. Bu dalgalanmalar, manik ve depresif dönemler olmak üzere iki ana ucu içerir.
Manik dönem: Bu dönemde kişi aşırı enerjik, coşkulu ve riskli davranışlarda bulunabilir. Konuşma hızlanır, uyku ihtiyacı azalır ve büyük harcamalar yapılabilir.
Depresif dönem: Bu dönemde ise kişi çöküş, durgunluk ve neşe eksikliği yaşar. Hayattan zevk alma yeteneği azalır, ilgi ve istek kaybolur.
Bipolar Bozukluğun Nedenleri ve Risk Faktörleri
Bipolar bozukluğun kesin nedenleri tam olarak bilinmemekle birlikte, genetik yatkınlık, beyin kimyasındaki dengesizlikler ve çevresel faktörlerin rol oynadığı düşünülmektedir. Ailede bipolar bozukluk öyküsü olan kişilerde bu hastalığa yakalanma riski daha yüksektir.
Bipolar Bozukluğun Tanısı ve Tedavisi
Bipolar bozukluğun tanısı, klinik muayene ve detaylı bir görüşme ile konulur. Tedavi ise ilaç tedavisi, psikoterapi ve yaşam tarzı değişiklikleri gibi farklı yöntemlerin bir araya getirilmesiyle gerçekleştirilir.
Bipolar Bozukluğun Geleceği
Bipolar bozukluk, kronik bir hastalık olsa da, doğru tedavi ile yaşam kalitesi önemli ölçüde artırılabilir. Günümüzde yapılan araştırmalar, bu hastalığın daha iyi anlaşılmasına ve yeni tedavi yöntemlerinin geliştirilmesine yönelik önemli adımlar atılmaktadır.
Özetle, bipolar bozukluk, kişinin duygusal dünyasını derinden etkileyen ve yaşam kalitesini düşüren ciddi bir psikiyatrik rahatsızlıktır. Ancak erken tanı ve uygun tedavi ile bu hastalığın kontrol altına alınması ve kişinin normal bir hayat sürmesi mümkündür.
