Sıtkı Koçman Kimdir?

Sıtkı Davut Koçman, 13 Kasım 1328 (1912)'de İstanbul'un Beşiktaş ilçesinde doğmuştur. Baba tarafından dedesi Üsküp eşrafından Kuruşcuoğlu Davut Bey, babası Atatürk'ün sınıf arkadaşı Jandarma generali Kuruşcuoğlu Ali Kemâl Bey; annesi de saray doktorlarından Albay İsmail Hakkı Bey'in kızı Behice Hanım'dır.
İlkokula Beşiktaş Şems-i Mekâtib'de başlayan Sıtkı Davut Koçman, babasının Atatürk ile anlaşarak Amasya Jandarma Komutanlığına tayin olunması üzerine 22 Şubat 1919'da Amasya'ya geçmiş; ilk ve orta öğrenimini burada tamamlamıştır. 1923 yılında Kastamonu Lisesine yatılı öğrenci olarak başlayan Sıtkı Davut Koçman, 1926-1927 öğretim yılında sınavla Zonguldak Maden Yüksek Mühendisliği Mektebi'ne girmiş ve bu okuldan 1930-1931 öğretim yılında birincilikle mezun olmuştur.
Sıtkı Davut Koçman, 1932-1939 yılları arasında Türkiye'deki krom madenlerini bulan ve işleten ilk firma olan İngiliz Stanley Paterson firmasının Göcek İşletmelerinde müdürlük ve mühendislik görevlerini yürütmüştür.
1935 -1936 yıllarında Çorlu İstihkâm Taburunda Yedek Subay olarak askerlik görevini yapan Sıtkı Davut Koçman, 22 Mayıs 1937 tarihinde Atatürk'ün ve Sıtkı Davut Koçman'ın babası Ali Kemâl Koçman'ın da hocalığını yapmış olan Emekli Tümgeneral Nazif Kayacık'ın kızı Fatma Mefharet Hanımefendi ile evlenmiş ve bu evlilikten 16 Eylül 1939'da kızı Okşan Perese; 23 Şubat 1943'te doğan ve 1980-1985 arasında TÜSİAD Başkanlığını başarıyla yürüten, ama genç yaşta 28 Mart 1999'da kaybettiğimiz oğlu değerli ekonomist Ali Koçman olmuştur. Sevgili eşi Mefharet Hanımefendi, 9 Ağustos 2004 tarihinde İstanbul'da vefat etmiştir. Göcek işletmesinin kapanması üzerine İstanbul'a gelen Koçman, 1940'ta iki şirket kurarak ticarî hayata atılmıştır:
1) Şark Nakliyat Şirketi;
2) Sıtkı Koçman ve Ortakları İthalât ve İhracat Şirketi. Haziran 1941 - Aralık 1942 arasında Bursa 5. Kolordu emrinde 1,5 yıl ihtiyat; 1945 yılında da ikinci defa ihtiyat yedek subaylığı yapan Koçman, dönüşünde taahhüt işlerine yönelmiştir. İlk olarak bakırın erimesi için gerekli olan çakmaktaşı bulunamadığından kapanmış bulunan Ergani Bakır İşletmelerine çakmak taşı çıkarma ve nakletme işine girmiştir.
1943-1947 arasında Zonguldak Kömür İşletmelerine maden direği temini ve nakliyesi işini üstlenmiştir.

1948'de Erzurum-Horasan demiryolu inşaatını taşeron olarak yapmıştır. Ayrıca bu yıla kadar çalışmayan krom madenlerinin, Hükûmetin kararıyla işletmeye açılması üzerine Fethiye Karakaklık krom madeninin işletmesini almış; ama sahile indirilen cevherlerin, gemi bulunmadığı için, sağlıklı biçimde ihracı mümkün olmamıştır. Bunun üzerine Alman Krupp firması ile 1949'dan itibaren gerçekleştirilen mümessillik ve krom anlaşması sonucu Krupp, İran'dan almakta olduğu krom madenlerinin tamamını Türkiye'den almayı ve karşılığında Koçman'a gemi yapmayı kabul etmiş; ancak o tarihlerde Hükûmetçe yasaklanmış olan ticarette takas işlemine daha sonra Başbakan Adnan Menderes Hükûmeti tarafından verilen izin üzerine Türkiye nakliye gemilerine kavuşmuş ve böylece 1952'de Koçtuğ Denizcilik ve Ticaret A.Ş. kurulmuştur.

Sıtkı Davut Koçman, 1952'den itibaren peş peşe Köyceğiz Kromları A.Ş., Bursa Toros Kromları A.Ş., Kıyra Kromları Ltd. Ş.'lerini kurmuştur.
Sıtkı Davut Koçman'ın Türk sanayisindeki asıl büyük atılımı otomotiv sektöründedir. O, 1957'de İngilizlerle ortak olarak İzmir'de BMC Sanayi ve Ticaret A.Ş.'yi ve tesislerini kurmuştur. Bu tesisler, Türkiye'de ilk kurulan entegre otomotiv üretim tesisidir. Burada ilk defa dizel oto-motor dökümhanesi kurulmuş ve ilk dizel motoru üretilmiştir. Ayrıca otomobil, kamyon, kamyonet, traktör imalatı gerçekleştirilmiştir. Bu alandaki başarısı nedeniyle 1973'te İngiliz Kraliçesi II. Elizabeth tarafından "Üstün Liyakat Nişanı" verilmiştir.
1960 yılından itibaren tavukçuluk sektörüne öncülük eden Koçman, İsrail Yavne Kibutzu ile ortak Güneşli Tavuk Çiftliğini ve ülkemizde paketlenmiş, mamul ve yarı mamul tavuk etini tanıtarak yaygınlaştıran Bandırma Banvit A.Ş.'yi; yine İsrail Habic firması ile ortak fennî tavuk yemi üreten İstanbul'da Topkapı Yem Sanayi A.Ş.; Bandırma'da Banvit Vitaminli Yem Sanayi A.Ş.; Bursa'da Bursa Vitaminli Yem Sanayi A.Ş.; Bolu'da Bolu Vitaminli Yem Sanayi A.Ş.'yi kurmuştur. Bugün bunlardan Bandırma ve Bursa tesisleri faaldir.
Sıtkı Davut Koçman, tavukçuluk yanında Türkiye'de yine ilk olarak kanatlı hayvanlar için ilâç üretimine de girmiş ve İsrail Habic firması sahibi Dr. Benthovim ile ortak Topkapı Kimya İlâç Sanayii A.Ş. (Topkim)'i kurmuştur. Daha sonra ziraî ilâç alanında Topkapı Agrokim A.Ş. ile beşerî ilaç alanında da Med İlâç A.Ş.'yi; Sabancı grubu ile otomotiv yan sanayi mamulleri için Akkardan-Sa; Koç grubu ile de kamyon jantı üretimi yapan Tekersan A.Ş.'yi kurmuştur.
Sanayi ve ticaret alanlarındaki öncülüklerinin ve üstün başarılarının yanında özellikle eğitim alanına büyük önem veren Sıtkı Davut Koçman, 1932 yılından başlayarak ülkemizin pek çok il ve ilçesinde okul, hastahane, sağlık ocağı ve benzeri kurumları yaptırıp hizmete sunmuş; en önemlisi de sessiz-sedasız verdiği burslarla pek çok gencin Üniversite ve hatta yurtdışı öğrenimlerini tamamlamalarını sağlamıştır.
Bu arada Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesini himayesine alan Sıtkı Davut Koçman, 1999 yılı Haziran ayından bugüne kadar geçen süre içinde, 2003 yılı Bayındırlık birim fiyatlarına dönüştürüldüğünde, toplam 53.328.786.000.000.-TL harcayarak 80.000 m²'yi aşan kapalı alanlı bir yapılaşmayı gerçekleştirmiştir.
İstiklâl savaşında, Amasya Jandarma kumandanlığı görevinde bulunan babası Ali Kemâl Koçman'dan tevarüs eden "İstiklâl Madalyası" sâhibi ve Bakanlar Kurulunun 18 Mayıs 2000 tarih ve 2000/762 sayılı kararı ile "Devlet Üstün Hizmet Madalyası" ile ödüllendirilen ve Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Senatosunun 01.08.2000 tarih ve 183 sayılı kararı ile kendisine "Fahrî Doktor (Dr.h.c.)" unvanı verilen Sıtkı Davut Koçman, çok iyi derecede Fransızca, iyi derecede Almanca ve İngilizce bilmektedir.
Sıtkı Davut Koçman, 13 Kasım 1328 (1912)'de İstanbul'un Beşiktaş ilçesinde doğmuştur. Baba tarafından dedesi Üsküp eşrafından Kuruşcuoğlu Davut Bey, babası Atatürk'ün sınıf arkadaşı Jandarma generali Kuruşcuoğlu Ali Kemâl Bey; annesi de saray doktorlarından Albay İsmail Hakkı Bey'in kızı Behice Hanım'dır.

İlkokula Beşiktaş Şems-i Mekâtib'de başlayan Sıtkı Davut Koçman, babasının Atatürk ile anlaşarak Amasya Jandarma Komutanlığına tayin olunması üzerine 22 Şubat 1919'da Amasya'ya geçmiş; ilk ve orta öğrenimini burada tamamlamıştır. 1923 yılında Kastamonu Lisesine yatılı öğrenci olarak başlayan Sıtkı Davut Koçman, 1926-1927 öğretim yılında sınavla Zonguldak Maden Yüksek Mühendisliği Mektebi'ne girmiş ve bu okuldan 1930-1931 öğretim yılında birincilikle mezun olmuştur.

Sıtkı Davut Koçman, 1932-1939 yılları arasında Türkiye'deki krom madenlerini bulan ve işleten ilk firma olan İngiliz Stanley Paterson firmasının Göcek İşletmelerinde müdürlük ve mühendislik görevlerini yürütmüştür.

1935 -1936 yıllarında Çorlu İstihkâm Taburunda Yedek Subay olarak askerlik görevini yapan Sıtkı Davut Koçman, 22 Mayıs 1937 tarihinde Atatürk'ün ve Sıtkı Davut Koçman'ın babası Ali Kemâl Koçman'ın da hocalığını yapmış olan Emekli Tümgeneral Nazif Kayacık'ın kızı Fatma Mefharet Hanımefendi ile evlenmiş ve bu evlilikten 16 Eylül 1939'da kızı Okşan Perese; 23 Şubat 1943'te doğan ve 1980-1985 arasında TÜSİAD Başkanlığını başarıyla yürüten, ama genç yaşta 28 Mart 1999'da kaybettiğimiz oğlu değerli ekonomist Ali Koçman olmuştur. Sevgili eşi Mefharet Hanımefendi, 9 Ağustos 2004 tarihinde İstanbul'da vefat etmiştir. Göcek işletmesinin kapanması üzerine İstanbul'a gelen Koçman, 1940'ta iki şirket kurarak ticarî hayata atılmıştır:

1) Şark Nakliyat Şirketi;

2) Sıtkı Koçman ve Ortakları İthalât ve İhracat Şirketi. Haziran 1941 - Aralık 1942 arasında Bursa 5. Kolordu emrinde 1,5 yıl ihtiyat; 1945 yılında da ikinci defa ihtiyat yedek subaylığı yapan Koçman, dönüşünde taahhüt işlerine yönelmiştir. İlk olarak bakırın erimesi için gerekli olan çakmaktaşı bulunamadığından kapanmış bulunan Ergani Bakır İşletmelerine çakmak taşı çıkarma ve nakletme işine girmiştir.
1943-1947 arasında Zonguldak Kömür İşletmelerine maden direği temini ve nakliyesi işini üstlenmiştir.

1948'de Erzurum-Horasan demiryolu inşaatını taşeron olarak yapmıştır. Ayrıca bu yıla kadar çalışmayan krom madenlerinin, Hükûmetin kararıyla işletmeye açılması üzerine Fethiye Karakaklık krom madeninin işletmesini almış; ama sahile indirilen cevherlerin, gemi bulunmadığı için, sağlıklı biçimde ihracı mümkün olmamıştır. Bunun üzerine Alman Krupp firması ile 1949'dan itibaren gerçekleştirilen mümessillik ve krom anlaşması sonucu Krupp, İran'dan almakta olduğu krom madenlerinin tamamını Türkiye'den almayı ve karşılığında Koçman'a gemi yapmayı kabul etmiş; ancak o tarihlerde Hükûmetçe yasaklanmış olan ticarette takas işlemine daha sonra Başbakan Adnan Menderes Hükûmeti tarafından verilen izin üzerine Türkiye nakliye gemilerine kavuşmuş ve böylece 1952'de Koçtuğ Denizcilik ve Ticaret A.Ş. kurulmuştur.

Sıtkı Davut Koçman, 1952'den itibaren peş peşe Köyceğiz Kromları A.Ş., Bursa Toros Kromları A.Ş., Kıyra Kromları Ltd. Ş.'lerini kurmuştur.

Sıtkı Davut Koçman'ın Türk sanayisindeki asıl büyük atılımı otomotiv sektöründedir. O, 1957'de İngilizlerle ortak olarak İzmir'de BMC Sanayi ve Ticaret A.Ş.'yi ve tesislerini kurmuştur. Bu tesisler, Türkiye'de ilk kurulan entegre otomotiv üretim tesisidir. Burada ilk defa dizel oto-motor dökümhanesi kurulmuş ve ilk dizel motoru üretilmiştir. Ayrıca otomobil, kamyon, kamyonet, traktör imalatı gerçekleştirilmiştir. Bu alandaki başarısı nedeniyle 1973'te İngiliz Kraliçesi II. Elizabeth tarafından "Üstün Liyakat Nişanı" verilmiştir.

1960 yılından itibaren tavukçuluk sektörüne öncülük eden Koçman, İsrail Yavne Kibutzu ile ortak Güneşli Tavuk Çiftliğini ve ülkemizde paketlenmiş, mamul ve yarı mamul tavuk etini tanıtarak yaygınlaştıran Bandırma Banvit A.Ş.'yi; yine İsrail Habic firması ile ortak fennî tavuk yemi üreten İstanbul'da Topkapı Yem Sanayi A.Ş.; Bandırma'da Banvit Vitaminli Yem Sanayi A.Ş.; Bursa'da Bursa Vitaminli Yem Sanayi A.Ş.; Bolu'da Bolu Vitaminli Yem Sanayi A.Ş.'yi kurmuştur. Bugün bunlardan Bandırma ve Bursa tesisleri faaldir.

Sıtkı Davut Koçman, tavukçuluk yanında Türkiye'de yine ilk olarak kanatlı hayvanlar için ilâç üretimine de girmiş ve İsrail Habic firması sahibi Dr. Benthovim ile ortak Topkapı Kimya İlâç Sanayii A.Ş. (Topkim)'i kurmuştur. Daha sonra ziraî ilâç alanında Topkapı Agrokim A.Ş. ile beşerî ilaç alanında da Med İlâç A.Ş.'yi; Sabancı grubu ile otomotiv yan sanayi mamulleri için Akkardan-Sa; Koç grubu ile de kamyon jantı üretimi yapan Tekersan A.Ş.'yi kurmuştur.

Sanayi ve ticaret alanlarındaki öncülüklerinin ve üstün başarılarının yanında özellikle eğitim alanına büyük önem veren Sıtkı Davut Koçman, 1932 yılından başlayarak ülkemizin pek çok il ve ilçesinde okul, hastahane, sağlık ocağı ve benzeri kurumları yaptırıp hizmete sunmuş; en önemlisi de sessiz-sedasız verdiği burslarla pek çok gencin Üniversite ve hatta yurtdışı öğrenimlerini tamamlamalarını sağlamıştır.

Bu arada Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesini himayesine alan Sıtkı Davut Koçman, 1999 yılı Haziran ayından bugüne kadar geçen süre içinde, 2003 yılı Bayındırlık birim fiyatlarına dönüştürüldüğünde, toplam 53.328.786.000.000.-TL harcayarak 80.000 m²'yi aşan kapalı alanlı bir yapılaşmayı gerçekleştirmiştir.

İstiklâl savaşında, Amasya Jandarma kumandanlığı görevinde bulunan babası Ali Kemâl Koçman'dan tevarüs eden "İstiklâl Madalyası" sâhibi ve Bakanlar Kurulunun 18 Mayıs 2000 tarih ve 2000/762 sayılı kararı ile "Devlet Üstün Hizmet Madalyası" ile ödüllendirilen ve Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Senatosunun 01.08.2000 tarih ve 183 sayılı kararı ile kendisine "Fahrî Doktor (Dr.h.c.)" unvanı verilen Sıtkı Davut Koçman, çok iyi derecede Fransızca, iyi derecede Almanca ve İngilizce bilmektedir.
15 Ekim 2005 tarihinde vefat etmiştir.