Ölümlerin yüzde 11'i solunum sistemi kaynaklı
25 Eylül Dünya Akciğer Günü nedeniyle bir açıklama yapan Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. İnci Gülmez, Türkiye'de solunum sistemi hastalıklarına bağlı hastane yatışlarının, bütün hastane yatışlarının yüzde 13'ünden, solunum sistemi hastalıklarına bağlı ölümlerin ise tüm ölüm nedenlernin yüzde 11'inden sorumlu olduğunu söyledi.
Akciğer hastalıkları arasında yer alan kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH), verem, akciğer kanseri, astım ve zatürrenin, hem dünyada hem de ülkemizde ciddi ölümlere ve hastalık yüküne yol açtığını dile getiren ıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. İnci Gülmez, şunları söyledi:
“Halk sağlığı için ciddi bir tehdit oluşturan akciğer hastalıkları ve nedenlerine daha iyi odaklanmak üzere ilk defa geçen yıl, Uluslararası Solunum Dernekleri Forumunun (‘Forum of International Respiratory Societies', FIRS) girişimi, uluslararası solunum derneklerinin iş birliği ile 25 Eylül Dünya Akciğer Günü olarak ilan edilmiştir. Dünya Akciğer Günü'nün amacı solunum hastalıkları hakkında farkındalık oluşturmak, solunum hastalıklarını önleme ve kontrol stratejilerini önceleme konularının küresel halk sağlığı hedeflerinin arasına alınmasını sağlamaktır. Dünya çapında 3. ölüm nedeni olan KOAH'tan 65 milyon insan muzdariptir ve bu rakamlar giderek artmaktadır. Türkiye'de yaklaşık 5 milyon KOAH hastası olup, bunlardan ancak 500 bini kendisinde KOAH olduğunu bilmektedir. KOAH'ta erken tanı ve tedavi olanaklarına erişmek için öncelikle toplumda KOAH farkındalığını arttırmak gerekmektedir.
KİMLER VEREM RİSKİ ALTINDA?
Verem ise ne yazık ki halen tüm dünyada en ölümcül bulaşıcı hastalıktır. Her yıl 1,8 milyon kişi verem nedeniyle ölmekte ve yılda 10 milyon kişi vereme yakalanmaktadır. Verem hastalığı yoksullar, göçmenler, madenciler ve riskli ortamlarda çalışan ve yaşayan diğer kişiler yanında tütün ve kullanımı, diyabet, bağışıklık sisteminin baskılanması gibi risk faktörlerine sahip kişilerde daha çok görülmektedir.
AKCİĞER KANSERİ ÜLKEMİZDE EN SIK GÖRÜLEN KANSER TİPİ
Akciğer kanseri, en ölümcül kanserlerdendir. Dünyada yılda 1,6 milyon kişi bu hastalıktan ölmektedir. Akciğer kanseri ülkemizde tüm yaş grupları içerisinde en sık görülen kanser tipi olarak erkeklerde 1. sırada, kadınlarda ise 5. sırada yer almaktadır.
TÜRKİYE'DE YAKLAŞIK 78 ÇOCUKTAN BİRİ ASTIM HASTASI
Zatürre uzun yıllardır sık rastlanan hastalıklardan olup çocuklarda ve ileri yaşlarda en önemli ölüm nedenleri arasında yer almaktadır. Her yıl milyonlarca insanın ölümünden sorumludur. Zatürre ülkemizde de önemli hastalık ve ölüm nedenleri arasında yer almaktadır. Küresel Astım Raporuna (2018) göre dünyada 339 milyon astımlı hasta bulunmaktadır. Ne yazık ki tüm tedavi olanaklarına rağmen halen astıma bağlı ölümlerin özellikle düşük gelirli toplumlarda sorun olduğu bildirilmektedir. Türkiye'de de yaklaşık her 1213 erişkinden biri ve 78 çocuktan biri astım hastası olup ülkemizde de tüm dünyada olduğu gibi sıklığı giderek artmaktadır.
PASİF DUMAN MARUZİYETİ DE CİDDİ SAĞLIK SORUNLARINA YOL AÇAR
Yaklaşık 2 milyar insan, dış ve iç ortamda kirli ve zararlı havayı solumakta, 1 milyar insan tütün dumanına maruz kalmaktadır. Pasif duman maruziyeti de ciddi sağlık sorunlarına yol açmaktadır. Öyle ki 1964'den beri sigara içmeyen yaklaşık 2,5 milyon insan, pasif sigara dumanına maruziyet sonucu hayatını kaybetmiştir. Türkiye'de hava kirliliği nedeniyle ölümler, trafik kazası nedeni ile ölümlerden yaklaşık 2 kat fazladır. 100 milyondan fazla kişiyi etkileyen uykuda solunum durması hastalığı (uyku apnesi) giderek daha çok görülmektedir. Dünyada erkeklerde %38, kadınlarda %24 oranında görülmektedir. Tedavi edilmediği takdirde tüm sistemlere olan olumsuz etkileri yanında, gündüz aşırı uyku hali sebebiyle trafik ve iş kazalarına yol açması nedeniyle de önemli bir toplum sağlığı sorunudur.
HAVA KALİTESİ ARTTIRILIRSA SOLUNUM HASTALIKLARI ÖNLENEBİLİR
Mesleksel akciğer hastalıkları dünyada 50 milyondan fazla kişiyi etkilemekte ve ne yazık ki çalışanlar ülkemizde de akciğerleri olumsuz etkileyen toz, duman gibi işyeri ortamındaki olumsuz şartlara maruz kalmaya devam etmektedir. Sevindirici olan soluduğumuz havanın kalitesini artırmak suretiyle çoğu solunum hastalıklarını önleyebiliriz. Sağlıksız havanın ana kaynağını tütün dumanı, iç ve dış ortam hava kirliliği, havadaki bulunan mikroplar, zararlı tozlar, duman ve allerjenler oluşturmaktadır.”