Muğla'nın antik kentleri
Anadolu coğrafyası, İlk Çağ'dan yakın tarihimize kadar geçen süreçte,medeniyeti ağırlamış ve bunlara ev sahipliği yapmıştır. Üç tarafının denizlerle çevrili olması, Avrupa ve Afrika arasında deniz ve kara yoluyla kolayca bağlantı kurulması, verimli toprağı, olumlu iklim şartları ve bol su kaynaklarına sahip olması nedeniyle Anadolu, adeta uygarlıkların beşiği olmuştur.
Anadolu, Asya kıtasının en batısında yer olmasından dolayı eski zamanlarda 'Küçük Asya' olarak adlandırılmıştır. Anadolu'nun, Anadolu olarak anılmaya başlaması ise Romalılarla beraber olmuştur.
Romalılar Anadolu'ya, 'Güneşin doğduğu yer' anlamını taşıyan 'Anatolia' demişlerdir. Anadolu coğrafyası, tarih boyunca birçok istila ve göçe maruz kalmıştır.
Arkeolojik kazılara ve diğer birçok bilimsel araştırmaya bağlı olarak, İlk Çağ (MÖ 2.bin-Mö.600 yılları arasında) Anadolu medeniyetleri şu şekildedir; Hititler, Hattiler, Frigler, Lidyalılar, İyonyalılar ve Urartular. Bunların dışında Anadolu; Perslere (M.Ö 543-333), İskender İmparatorluğu'na, Roma İmparatorluğu'na, Bizans'a (395-1071), Selçuklu ve Osmanlı İmparatorluğu'na ev sahipliği yapmıştır.
Muğla'da şimdiye kadar bulunmuş 180 tane antik kent, ören yeri ve höyük bulunmaktadır. İlimizdeki antik kentler ve höyükler şöyledir:
Erine - Marmaris, Muğla
Euthenna - Marmaris, Muğla
Euromos - Milas, Muğla
Göktepe - Bodrum, Muğla
Halikarnassos - Bodrum, Muğla
Herakleia - Milas, Muğla
Hydas - Marmaris, Muğla
Hydai - Milas, Muğla
İasos - Milas, Muğla
Kadyanda - Fethiye, Muğla
Kallimache - Fethiye, Muğla
Kalynda - Ortaca, Muğla
Kaunos - Dalaman, Muğla
Kayaköy - Fethiye, Muğla
Knidos - Datça, Muğla
Krya - Fethiye, Muğla
Kyllandos - Ula, Muğla
Labranda - Milas, Muğla
Lagina - Yatağan, Muğla
Letoon - Seydikemer, Muğla
Lyrnai - Fethiye, Muğla
Myndos - Bodrum, Muğla
Oinoanda – Muğla
Pedesa - Bodrum, Muğla
Physkos - Marmaris, Muğla
Pınara - Fethiye, Muğla
Saranda - Marmaris, Muğla
Stratonikeia, Karya - Yatağan, Muğla
Telmessos - Fethiye, Muğla
Telmissus - Bodrum, Muğla
Termera - Bodrum, Muğla
Tlos - Fethiye, Muğla