Fethiyeli Jeofizik Mühendisi Dr. Engin Erçetin açıkladı: Deprem Fırtınası Fethiye'yi nasıl etkiler? Tsunami Riski var mı?

Ege Denizi’nde günlerdir devam eden deprem fırtınası, Türkiye’nin Ege kıyılarında da tedirginliğe yol açtı. Jeofizik Mühendisi Dr. Engin Erçetin, yaşanan bu sismik hareketlerin sonuçlarına dair önemli açıklamalarda bulundu
 

Deniz Suyu Çekilmesinin Nedeni Ne?

Dr. Erçetin, deniz suyunun çekilmesinin yalnızca depremler ya da volkanik hareketlerden oluşmadığını belirtti. Uzmana göre Ay'ın hareketleriyle birlikte gerçekleşen gelgit etkisi (med-cezir) de bu durumu etkiliyor.
 

“Şu anda Ay'ın döngülerinde yarım aydan son dördüne doğru döndüğünü görüyoruz. Bu süreçte deniz suyunda çekilmelerin yaşanması muhtemeldir. Bunun yanı sıra, Santorini Adası'nda gözlemlenen volkanik hareketlilik de deniz suyunda değişken dalgalanmalara neden olabilir, dedi.
 

Erçetin; Ayrıca denizde Santorini çevresinde gözlemlenen vakum hareketi, magma hareketlerinin hem yukarı çıkma hem de aşağı çekme bölünmeleri, deniz suyunda çekilme ve geri itme hareketlerini tetikleyebileceğini ifade etti.
 

“Afetlere Karşı Hazırlıklı Olun”

Dr. Erçetin, deniz suyunun çekilmesinin büyük bir deprem veya tsunaminin oluşmasının kesin habercisi olmadığını belirterek, panik yapılmaması gerektiğini vurguladı.
 

Jeofizik Mühendisi Dr. Engin Erçetin, açıklamalarında şu ifadeleri kullandı:
“Öte yandan afet eylem planlarında sadece depremleri değil; volkanlar, tsunamiler, seller ve fırtınalar gibi tüm afetlerle ilgili bütünleşik olarak ele almamız gerekir. En kötü senaryoda neler olabileceğini önceden projekte etmeliyiz.
 

Maalesef 6 Şubat depremlerinde gördüğümüz gibi Türkiye böyle büyük bir afete hazırlıklı değildi. Ancak bu durum bize bir ders olmalıydı. Ne yazık ki, henüz bu derslerin yeterince çıkarılmadığını düşünüyoruz. Şu anda Yunan yetkililer ve Türkiye Cumhuriyeti yetkilileri herhangi bir sıkıntı olmadığını söylese de, bizler de şu an için büyük bir risk öngörmesek de her türlü afete karşı önlem almamız gerekiyor.
Bunlardan biri de tsunami etkisi olabilir. Tabii ki herhangi bir volkanik aktivite neticesinde bir tsunami riski doğabilir. Ancak Hollywood filmlerinde gördüğümüz gibi 7-8 metrelik dev dalgaların oluşması söz konusu değil. Derin denizlerde meydana gelen bu olaylar, iç sularda yaşanmaz. Bölgemiz de en fazla 1-1,5, en fazla 2 metrelik su yükselmeleri olabileceğini tahmin ediyoruz.
 

Bu durumda alınması gereken bazı önlemler var. Şu anda Fethiye merkez için Şövalye Adası doğal bir dalgakıran görevi görecektir. Ancak Çalış açıkları veya Ölüdeniz sahili gibi yerlerde bir tsunami ihtimaline karşı ufak setler kurularak yapay bir dalgakıran sistemi oluşturulmasını öneriyoruz. Daha ileri seviyede, uzun vadeli projeksiyonlar için farklı uygulamalar da geliştirilebilir. Ancak kısa vadede herhangi bir aktiviteye karşı bu geçici önlemlerin alınması sağlıklı olacaktır diye düşünüyorum.
 

Son iki haftadaki aktivitelere baktığımızda, 4-5 büyüklüğündeki depremlerin şu anda Fethiye tarafındaki Burdur-Fethiye fay hattını etkilemediğini görüyoruz. Hatta son 10 gündeki Santorini aktiviteleri, 2 büyüklüğünde bile bir deprem oluşturmadı.
Ancak şunu belirtmek istiyorum: Fethiye’nin depremselliğini incelediğimizde, yaklaşık her 12-15 yılda bir, 6 büyüklüğünde bir deprem ürettiğini görüyoruz. En son 2012 yılında bir deprem meydana geldi, bunu biliyoruz. Şimdi 2025 yılındayız, yani yaklaşık 13 yıl geçti. Bu nedenle "eli kulağında" diyorum. Çünkü bu, 1800’lerden beri süregelen 12-15 yıllık periyotlarla tekrarlanan bir durum.
 

Yanı sıra, 7 büyüklüğündeki depremlerin de 1850’li ve 1950’li yıllarda gerçekleştiğini biliyoruz. 2050 yılı için Fethiye’de büyük bir deprem ihtimaline işaret ediyorum. Ancak Santorini Adası’ndaki büyük bir patlamanın ya da 6-6.5 büyüklüğünde bir depremin Fethiye’deki fay hatlarını sıkıştırma, stresi buraya doğru aktarma ihtimalini göz önünde bulundurursak, Fethiye’de 6 büyüklüğünde bir depremi tetikleme olasılığı var. Olası bir şekilde Santorini’de büyük bir deprem olsa dahi büyük bir patlama olsa dahi, tsunami yaklaşık 30 dakikada Fethiye kıyılarını vurur.
 

Bu konuda endişe edilmesi gereken bir durum yok. Fethiye’deki binalar, 6 büyüklüğündeki depremlere zaten dayanıklı. Santorini Adası’nda büyük bir deprem olması durumunda, Fethiye’de 6 büyüklüğünde bir depremi tetikleyebilir ama bu korkulacak bir senaryo değil.
 

2012 yılındaki durumu hatırlıyorum. O dönemde bazı vatandaşlarımız, tsunami korkusuyla yaylalara göç etmeye başlamıştı. Hatta bu yüzden tatsız olaylar yaşandı. Ne yazık ki biraz balık hafızalıyız ve geçmişimizi hatırlamakta zorlanıyoruz. Oysa 1957 yılında çok ciddi bir deprem yaşadığımızı unutmamalıyız.
 

Felaket senaryolarına kafa yormaktan ziyade, bu tür olaylara nasıl hazırlıklı olabiliriz, buna odaklanmalıyız. Bugün Santorini Adası’nda bir volkanik aktivite var. Bunun sonucunda 1-1,5 metre yüksekliğinde bir tsunami oluşma ihtimali söz konusu. Ama bu, dünyanın sonunun geldiği anlamına gelmiyor.
 

Bu konuda birçok bilimsel çalışma yapıldı. Ben de dahil olmak üzere, yurt dışında bu konuyla ilgili makaleler yayımlandı, sunumlar yapıldı. Korkmamız gereken bir durum yok. Çünkü neyin olup neyin olmayacağını bilimsel olarak tahmin edebiliyoruz. Siz de korkmayın ama her zaman hazırlıklı olmayı ihmal etmeyin.”