Fethiye'nin Coğrafi İşaretli Ürünleri

Seydikemer Kilimi

Yörük kültürü ve sonrasında yerleşik hayata geçen yaşamın izlerini taşıyan bu motifler ve kullanılan belirgin renkler, Seydiler Kilimi'ni pek çok kilimden farklı kılıyor. Bu kilim; adını Fethiye'nin içinden doğan, Seydikemer ilçesine bağlı Seydiler mahallesinden alıyor. Seydiler Kilimi ayrıca Seydikemer'in Atlıdere, Seki, Ören mahallelerinde yaşatılmaya devam ediyor. Fethiye Ticaret ve Sanayi Odası tarafından yürütülen çalışmalar sonucunda Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından Coğrafi işaret tescil belgesi almaya hak kazanmıştır.

Yeşilüzümlü Dastarı

Yeşil üzümlü köyünde, el emeği göz nuru dokunan ve “DASTAR” ismi verilen bez kumaş, yörenin kıymetli ürünlerinden sadece biri olan Üzümlü beldesindeki bayanların, yıllardır anneden kızına miras kalan bir dokuma türüdür ve neredeyse her evde bulunan özel el tezgahlarında üretilir. “Düven” adı verilen Mekikli Tezgâhlarda, bezayağı örgü tekniğiyle üzerine motif yerleştirilip dokunan “Dastar” dışında, yine bezayağı ile kullanıldığı yere göre farklı isimler alan çeşitli dokumalarda yapılmaktadır. Köy kadınlarımızın özellikle başlarını örtmek için dokudukları bu kumaş, zamanla kullanım yelpazesini genişletmiş, masa örtüsü, şal, bandana, bluz, elbise ve hatta gelinlik gibi farklı alanlarda kendini göstermeye başladı. Fethiye Belediyesi tarafından yürütülen çalışmalar sonucunda Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından Coğrafi işaret tescil belgesi almaya hak kazandı.

Kaya Halısı

Fethiye Kaya Halısı yöreye göç etmiş olan Türkmenler ile daha önceden burada yaşayan yerel halkın kültür etkileşiminden doğmuş ve 19. yüzyıl başlarından itibaren halı dokuması yaygınlaşmaya başladı. Dokumacılar tarafından geçmişten bu yana dokunan halılarda, motiflerin aslına sadık kalarak yorumlanan bitkisel motiflerin madalyon veya köşe-göbek tarzında dokuması ile oluşturulan Fethiye Kaya Halıları küçük boyutlu halılardır. Tamamı el eğirme ve kök boyalarla yapılmış olan bu halılar çok renkli bir kültüre sahip olmasından dolayı parlak ve kontrast renklerden oluşur. Ana renk kırmızı ve lacivert olup, bunun yanında yeşil (Zeytunen), mavi, siyah, beyaz ve turuncu renkler de ağırlıklı olarak kullanıldı. Fethiye Belediyesi tarafından yürütülen çalışmalar sonucunda Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından Coğrafi işaret tescil belgesi almaya hak kazandı.

Fethiye Kaya İnciri

Fethiye Kaya İnciri, Kayaköy ile özdeşleşmiş bir üründür. Fethiye ve Seydikemer'in toprak ve iklim koşulları elverişli mahallelerinde yetiştirilen Kaya inciri siyah renkli, ince kabuklu, küçük, içi kırmızı renkte çok tatlı bir meyvedir. Meyve yaş olarak tüketildiği gibi kurutularak da tüketilmektedir. Kurutulan Kaya İnciri, Mersin ve kekik yapraklarının bulunduğu kaynayan suya batırılıp çıkarılıyor. Bu işleme yörede ‘Bandırma' denmektedir. Tekrar kurumaya bırakılarak kendisine özgü kokusu ve zamanla pudra dökülmüş gibi şekerlenen bir dokuya sahip aromalı bir kuru incir haline gelmektedir. Kaya inciri taze olarak hasadı ve kurutma dönemi Ağustos ve Eylül aylarında gerçekleştiriliyor. Yöreye özgü bu önemli ürün Fethiye Ticaret ve Sanayi Odası girişimleri sonucu Türk Patent ve Marka Kurumu'nun 1 Nisan 2021 tarihli resmi bültenine girerek 3 aylık askı sürecini tamamladı.

Fethiye Tahini

Osmanlı Devleti'nde resmî ve özel kurumlar tarafından bir sene boyunca gerçekleşen olayları topluca gösteren yıllıklar olan Salnamelerde Fethiye ve Seydikemer bölgesinde susam üretimi ve ihracatından sıklıkla söz edilmektedir. Geçmişte su değirmenlerinde imalatı yapılan ‘Fethiye Tahini', günümüzde modern tesislerde üretiliyor. Fethiye Tahini yüksek yağ oranı, esmer rengi ve ‘Çifte Kavrulmuş' olma özellikleri ile benzerlerinden ayrılıyor. Özgün nitelikleri dolayısıyla çifte kavrulmuş ‘Fethiye Tahini', Türkiye'nin ilk Coğrafi İşaretli tahini özelliğine sahiptir. Fethiye Tahini aynı zamanda, Fethiye'nin ilk Coğrafi İşaretli tarımsal ürünüdür. Fethiye Ticaret ve Sanayi Odası tarafından yürütülen çalışmalar sonucunda Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından Coğrafi işaret tescil belgesi almaya hak kazanmıştır.

Fethiye Tarhanası

Fethiye ve Seydikemer yöresine özgü, bölgenin yaylalarında yetişen buğday, bakliyat, domates, kırmızı biber, soğan ile yörede yetişen tarhana kekiği, taze ya da kuru nane, tuz, maya ve yoğurt bileşimiyle genellikle Ağustos sonuna doğru hazırlanan geleneksel tarhana çeşididir. Fethiye Tarhanası'nın özelliği yöreye özgü sebzelerin ve birden fazla bakliyatın kullanılması ile tarhana kekiğinin yapımında kullanılmasıdır. Yaylalarda yetişen tarhanalık bakliyatlar elekten geçirilir ve üstte kalan iri kısımlara yörede ‘Göcelik' denir. Tarhana yapımı çok meşakkatli ve insan emeğine dayalı olduğu için akraba ve komşulardan yardım alınır. Yapım aşamasında, pişen tarhana kazanının üzerinde sarımsak kırılarak bereket temenni edilmesi, yoğurulan tarhananın çuvallara alınırken yakınlarının ve sevdiklerinin isimlerinin zikredilmesi gibi geleneksel bereket ritüelleri bulunmaktadır.