FETHİYE MÜZESİ MÜDÜRÜ DENİZ ONGUN, 'YENİ YAPILACAK MÜZEYİ, YAŞAYAN BİR MÜZE HÂLİNE GETİRMEK İSTİYORUZ'
Üç dilli Letoon yazıtları, Tlos antik kentinden çıkarılan imparator heykeli gibi öne çıkan eserlerin yanı sıra, bölgenin geçmişini yansıtan iki bin arkeolojik buluntu ile hizmet veren Fethiye Müzesi, yapılması planlanan yeni bir müze ile deposundaki diğer eserleri de sergileme fırsatı bulacak. SED Medya'ya açıklama yapan Müze Müdürü Deniz Ongun, yeni yapılacak müzenin 'Yaşayan bir müze' olmasını arzuladıklarını ve proje hayata geçtiğinde, müzede dinleti ve söyleşi gibi etkinlikleri de gerçekleştirmek istediklerini belirtti.
Yeni Müze'nin nereye yapılacağı, Haziran ayında belli olacak
Fethiye Müzesi'nin yaşayan bir müzeye dönüşmesini çok arzu ettiklerini söyleyen Ongun, çocuklara müze ve arkeoloji bilinci aşılamak için çeşitli çalışmalar yürüttüklerini, bu minvalde “2013 yılında Işıklar Ülkesi'ni Aydınlatmak” projesi ile 17 bin öğrenciye ulaştıklarını belirtti. Ongun, “Şu anki yerimiz konser, imza günü gibi etkinliklere uygun değil, ancak yaşayan bir müze oluşturma projemiz var” diyerek, yeni yapılması tasarlanan müze için, aralarında Fethiye Kalesi'nin de olduğu, birkaç yeri düşündüklerini söyledi. Mayıs, Haziran ayı gibi söz konusu alanların kamulaştırılması ve tahsis edilmesiyle, bir an önce çalışmaya başlayacaklarını kaydeden Ongun, hâlihazırda üç kurtarma kazısı yapıldığını da sözlerine ekledi.
Fethiye Müzesi, bugüne kadar hiç kazılmayan Cadianda'da kurtarma kazısı yapıyor
Ongun, söz konusu çalışmaların, Dalaman'daki Kalinda ve Fethiye'deki Kadyanda (Cadianda) antik kenti ile Fethiye Kalesi olduğunu belirtti. Şu anda Cadianda ve Kale kazılarına ara verdiklerini, ancak Mart ortasında tekrar çalışmalara başlayacaklarını ifade eden Ongun, kalede yürütülen çalışma sayesinde şehre yeni bir estetik kazandırmak istediklerini söyledi. Bugüne kadar hiç kazılmayan Cadianda'daki kurtarma çalışmasının başarıyla devam ettiğini kaydeden Ongun, “Amintas ve Kale arasındaki yol hakkında da bir projemiz var” diye konuştu.
Geçen yıl Fethiye merkezde yer alan antik tiyatroyu tekrar düzenleyerek konsere açtıklarını dile getiren Ongun, bu yılın Mayıs ayında da halka açılabilmesi için çalışma yürüttüklerini belirtti.
Yurt dışına kaçırılan eserler iade ediliyor
Yurt dışına kaçırılan eserlerin, Türkiye'ye iadesi konusunda da son 13 yıldır büyük gelişme kaydedildiğini söyleyen Ongun, “Tarih konusunda ülke de bilinçlendiği için bu artışı görüyoruz. Geri alınan birçok eserimiz şu anda mahkeme sürecinde. Bakanlığın avukatları bunlarla ilgileniyor. Vatandaşlarımızın, eserin yurt dışına çıkarsa geri gelmeyeceğini düşünmesini istemiyoruz, Bakanlığımızın kaçakçılık şubesi bu konuda çok iyi çalışıyor.
Tarihi eser kaçakçılığı, fotokapanlar sayesinde yüzde 90 azaldı
Ongun, tarihi eser kaçakçılığında azalış olduğunu kaydederek, şöyle konuştu:
“Birkaç yıl öncesine kadar bölgemizde çok fazla kaçak kazı vardı. Biz de bazı kritik yerlere fotokapanlar koyduk, jandarma ve ilgili birimlerle işbirliği yaptık. Yaklaşık 25 kişiyi yakaladık, şu anda savcılık işlemleri sürüyor. Fotokapanların yeri, defineciler tarafından anlaşılınca, kaçakçılık yüzde doksan azaldı. Mesela şöyle komik hadiseler de yaşanabiliyor, defineciler bizim fotokapanları da çalmışlar, onlarla beraber yakalandılar. Yakın zaman önce yakalanan bir defineci ise ‘Mezarımı kazıyorum' yanıtını vermişti.”
“Anadolu insanında, bulunan eserin müzeye götürme konusunda bir önyargı mevcut”
Ongun, Anadolu'da, bulunan bir eserin müzeye götürülmesi konusunda önyargı olduğuna dikkat çekerek, “İnsanımız, eser bulduğu zaman onu müzeye getirmenin kendisin zarar vereceğini düşünüyor. Emniyet güçlerinin onu takip edeceğini, yakalayacağını düşünüyor. Bu söylentiler aslında tamamen kaçakçılar tarafından, eserleri kendi çıkarları için kullanabilmeleri doğrultusunda oluşturulmuş. Bizim yasalarımız tarafından, getirilen her eserin değeri vatandaşa takdim ediliyor ama vatandaş bu gerçeği bilmiyor. Vatandaş, eserin değeri konusunda devletin kendisine yüzde beş verdiğini düşünüyor. Tabii ki her eserin değeri ayrı ama bu şekilde değil. Ne yazık ki bu algıyı kırabilmiş değiliz. Yine de son 10 yıldır biraz da olsa farkındalık söz konusu... Özellikle gençler, bu konuda çok daha bilinçli.”
Müze bilinci konusunda, Fethiye Türkiye ortalamasının üstünde
Ongun, 2022 yılında 400 binden fazla kişinin ören yerlerini ziyaret ettiğini, söz konusu ziyaretçilerin ağırlıklı olarak İngiliz turistlerden oluştuğunu, ancak son iki yıldır Rus ve Ukraynalıların da ziyaretçilere dâhil olduğunu belirtti.
Fethiye halkının yüzde 60'ının müze konusunda bilinçli olduğunu söyleyen Ongun, Türkiye ortalamasına bakıldığında, Fethiye'nin iyi durumda olduğuna işaret etti. “Halkın yüzde 30'unun “İlkokuldayken müzeyi gezmiştik” dediğini ifade eden Deniz Ongun, yüzde 10'luk bir kesimin ise müzeden haberi bile olmadığını kaydetti.
Deniz Ongun kimdir?
Fethiye Müzesi Müdürü Deniz Ongun, 1979 yılında Burdur'da doğdu. Üniversiteyi Erzurum'da bitirdikten sonra, Çanakkale 18 Mart Üniversitesi'nde yüksek lisansını tamamladı. 2007 yılından beri Fethiye Müzesi'nde görevli olan Ongun, bir buçuk yıldır müzenin müdürlüğünü yapıyor.