Boynumuzdaki Sessiz Katil: Şah Damarı Tıkanıklığı
Şah damarı tıkanıklığı, halk arasında daha çok bilinen adıyla karotis tıkanıklığı, beyne kan taşıyan büyük damarların daralması veya tıkanması durumudur. Bu durum, genellikle 40 yaş üstü bireylerde, özellikle de diyabet, hipertansiyon ve yüksek kolesterol gibi risk faktörlerine sahip olanlarda görülür.
NEDEN ÖNEMLİ BİR SORUN?
Şah damarı tıkanıklığı, zamanında tedavi edilmezse ciddi sonuçlara yol açabilir. Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Süleyman Özkan'ın da belirttiği gibi, bu durum geçici veya kalıcı felce, hatta ölüme bile neden olabilir. Ancak iyi haber şu ki, erken teşhis ve uygun tedavi ile bu riski önemli ölçüde azaltılabilir.
ŞAH DAMARI TIKANIKLIĞI BELİRTİLERİ NELERDİR?
Şah damarı tıkanıklığı, genellikle belirti vermeden yavaş yavaş ilerler. Ancak bazı kişilerde; göz kararması, baş dönmesi, el ve kol uyuşması, yürüme bozukluğu, denge kaybı, konuşma bozukluğu belirtileri görülebilir.
Şah damarı tıkanıklığı, genellikle ultrasonografi ile teşhis edilir. Prof. Dr. Süleyman Özkan, 40 yaş üzeri herkesin belirli aralıklarla ultrason taraması yaptırmasını önermektedir.
Tedavi yöntemleri ise tıkanıklığın şiddetine ve hastanın genel durumuna göre değişir. Hafif darlıklarda, risk faktörlerine yönelik ilaç tedavisi ve yaşam tarzı değişiklikleri yeterli olabilir. Daha ciddi darlıklarda cerrahi müdahale gerekebilir. Bu işlemde, tıkanıklık yapan plak tamamen temizlenir. Prof. Dr. Süleyman Özkan bu işlemin, lokal anestezi altında ve hasta uyanıkken gerçekleştirildiğini belirtiyor. Bazı durumlarda, cerrahi yerine stent yerleştirilerek damar açılabilir. Ancak Prof. Dr. Özkan, stent tedavisinin cerrahiye göre daha az tercih edildiğini ve genellikle daha karmaşık durumlarda kullanıldığını vurguluyor.
AMELİYAT SONRASI
Ameliyat sonrası hastalar genellikle kısa sürede günlük hayatlarına dönebilirler. Ancak, Prof. Dr. Özkan'ın belirttiği gibi, ağır işlerden kaçınmak, düzenli kontrolünü yaptırmak ve sağlıklı yaşam tarzına dikkat etmek önemlidir.
ŞAH DAMARI TIKANIKLIĞINI ÖNLEMEK İÇİN NELER YAPILABİLİR?
Dengeli ve besleyici bir beslenme planı oluşturulmalıdır. Düzenli olarak fiziksel aktivite yapılmalıdır. Sigara, damar sertliğinin en önemli risk faktörlerinden biridir. Düzenli olarak kontrol ettirilmeli ve doktorunuzun önerdiği ilaçlar kullanılmalıdır. Eğer diyabet varsa, kan şekeri düzenli olarak kontrol edilmelidir.