29 yıl sonra iç sularda tekrar görüldü

Muğla’nın Marmaris ilçesi Turunç Mahallesi Amos antik kenti açıklarında görülen Kaşalot cinsi deniz memelisi balinanın iç kesimlerde görülmesinin, denizaltı ekosisteminin iyi olduğunun bir göstergesi olduğu açıklandı.

Turunç açıklarında su sporları teknesi kaptanı Coşkun Akkaya tarafından cep telefonu ile görüntülen Kaşalot balinası, teknede bulunan vatandaşlar tarağından sevinçle karşılanırken, balinanın deniz yüzeyindeki seyri teknedeki vatandaşlar tarafından cep telefonları ile kaydedildi.

“Nadiren iç kesimlere girerler”

Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Halit Filiz, bu tür bir olayın 1994’lü yollarda İzmir Körfezi’nde yaşandığını, o dönemde yine Kaşalot türü bir balinanın İzmir Körfezi’nde görüldüğünü belirtti. Kaşalot deniz balinalarının Akdeniz bölgesinde varlıklarının bilinmesine rağmen çok görülmediğini ve açıklarda avlandıklarını belirten Prof. Dr. Filiz, "Baş yapısını gördüm, bidon-varil benzer bir kafa yapısı var. Bir de sırtının grisinde yer alan kamburu var. Bu görüntü bana, bu türün Kaşalot olduğunu söyledi. Kaşalot balinası bizim burada bildiğimiz bir deniz memelisi. Ege ve Akdeniz’de çok görülmese de burada olduklarını, gezdiklerini biliyoruz. Daha çok Antalya-Fethiye arasında görülürler. Genelde açıkları tercih ederler ama nadiren de böyle kapalı yerlere geldiklerini görüyoruz" dedi.

1994 yılında İzmir Körfezi’nde görüldü

MSKÜ Su ürünleri Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Halit Filiz, bu tür bir balinanın iç kesimlerde 1994’lü yıllarda İzmir’de görüldüğünü belirterek, "1994’lü yıllarda İzmir Körfezi’ne girmişti böyle bir Kaşalot balinası. 1994 yılında da gazetelere, basına çıkmıştı. Hatta ‘Büyük Urla’ diye isim takmışlardı. Böyle olmaları normal. Denizlerde bir besinin peşinde veya bir teknenin peşine takılmış olabilir. Bazen böyle iç sulara girdikleri de oluyor" diye konuştu.

“Kaşalot büyük bir türdür”

Kaşalot cinsi deniz memelisi balinanın büyük tür bir balina olduğunu açıklayan Filiz, "Baş çok büyüktür ve kareye benzer bir kafa yapıları vardır. O nedenle çok rahat tanınır. Büyük olduğu için balina türü çok da öyle sürü halinde gezmeyi tercih etmezler. Büyük bireyler daha çok tek gezmeyi tercih ederler. Üreme dönemlerinde bir araya gelip o zaman bir sürü halinde görebiliriz. Burada tek görmemiz normal. Bizim için sevindirici tarafı, biz Üniversite ve Fakülte olarak deniz hayatı ile çok yakından ilgileniyoruz. Böylelikle deniz hayatını anlamaya çalışıyoruz. Bununla ilgili koruma çabalarımız da bayağı yüksek. Muğla kıyılarında bu tür balinalar olsun, balinalar deniz memelisidir. Deniz memelileri aslında önce karada yaşayıp daha sonra denize uyum sağlamış türlerdir. Dolayısıyla bizim gibi havaya muhtaçtırlar ve akciğer solunumu yaparlar. Eğer bir balina suyun altında bir balıkçı ağına takıldığı zaman gerektiği zamanda çıkıp nefes alamazsa maalesef boğularak ölür. Böyle deniz memelileri köpek balığı türü, büyük akya, lüfer gibi türlerin herhangi bir yerde görülmesi bizim için büyük bir mutluluk. Çünkü böyle üst basamaktaki canlılar burada yaşıyorsa eğer alt tarafta işlerimizin doğru gittiğini ve denizlerimizin temiz olduğunu gösteren bir bulgu olarak çıkıyor karşımıza" dedi.

"Hala olayın heyecanı içindeyim"

Kaşalot deniz balinasını Turunç Mahallesi açıklarında görüntüleyen Marmaris’teki su sporları tekne kaptanı Coşkun Akkaya, 18 yıldır Marmaris’te bu işi yaptığını ve hayatında ilk defa böyle bir olayla karşılaştığını belirterek, "Turunç Amos açıklarında teknemle turistleri gezdirirken, açıkta tanımlayamadığım bir cisim gördüm. Yanına yaklaşınca balina olduğunu gördüm. O anki heyecan ve duyguyu anlatamam, hala heyecanım devam ediyor. Bu denizlerde 18’inci yılım, ilk defa böyle bir şey görüyorum. Ben biraz balinaya doğru yaklaşınca turistler önce korktular ama sonra onlar da benim gibi heyecana kapıldılar. Sonra ben biraz daha yaklaşınca herhalde teknenin motorunun sesinden ürktü, 15-20 dakika oyalandık oralarda ama derinlere daldı kayboldu bir daha göremedik" dedi.

Kaşalot deniz balinası

Erkekleri 15-20 metre ve 45-70 ton, dişiler 9-13 metre ve 15-20 ton ağırlığında olur. Sırtı koyu gri, mavimsi siyaha kadar değişir, karın kısmı beyazımsıdır. Başı alışılmışın dışında iridir ve vücut büyüklüğünün üçte biri kadardır. Baş küt ve altçene dardır. Beyni yaşayan memeliler arasındaki en büyük beyindir, sırt yüzgeci yerini belirsiz bir tümseğe bırakmıştır. Kuyruk yüzgeci geniştir (4.6 metreye kadar) ve dalarken suya vurulur. Dişli balinaların en büyüğüdür. 20 metreye kadar olan boyu ve 50 tona kadar olan ağırlığıyla gerçek balinagiller (Balaenidae) ve çatalkuyruklu balinagillerin üyeleriyle büyüklük bakımından yarışır. Çok büyük olan başında yalnızca dişlerle (her biri 20 santim uzunlukta ve 500 gram ağırlıkta koni biçiminde 40 diş) donanmış çenesi vardır. Dünyanın en yüksek sesli hayvanıdır. Şekilleri biraz da olsa dikdörtgene benzer.