İnfertilite - Kısırlık ve Aşılama (İntrauterin inseminasyon-IUI) Tedavisi

 İnfertilite - kısırlık, bir çiftin korunmasız cinsel ilişkiye girdikten sonra bir yıl içinde hamile kalamaması olarak tanımlanır. Bu tanım, gebe kalmaya çalışan çiftlerin yaklaşık yüzde 15'ini oluşturmaktadır. 

Aşılama ise yumurtaların ilaçlar ile büyütülüp döllenmeye hazır hale getirildikten sonra; yıkanmış, işlenmiş ve konsantre hareketli spermlerin doğrudan rahim boşluğuna yerleştirildiği bir prosedürdür.

Aşılama tek başına cinsel işlev bozukluğu olan çiftlerde gebelik elde etmek için yararlı bir tekniktir, ancak en az bir fallop tüpü açık olmalıdır.

Kimlere Aşılama Yapılır?

Açıklanamayan kısırlığı olanlar,
Hafif erkek faktörü olanlar,
Hafif endometriozis olanlar,
Vajinismus olanlar,
Boşalma sorunu olanlar,
Rahim ağzı servikal faktörü olanlar,

Anovulatuar, oligoavulatuar yumurtlama azlığı olan polikistik over sendromlu hastalarda da ilk tercih olan ve birkaç seans denenen yumurtlama tedavisi sonrası eğer gebelik oluşmaz ise tüp bebek tedavileri öncesinde de birkaç seans Aşılama denenebilir. Lakin bu hastalarda olası OHSS ve çoğul gebelik gibi komplikasyonları önlemek açısından çok dikkatli olunmalıdır.  

Aşılama tüp bebek tedavisine (İVF) geçmeden önce kısırlığı olan çiftlerde genellikle orta seviye ve uygun maliyetli bir müdahale olarak kullanılır. IUI sonrası gebelik oranı erkek faktörlerine, kadın faktörlerine ve teknik faktörlere bağlıdır.

Aşılama, stimüle edilmemiş (doğal döngü) veya klomifen veya letrozol gibi ağızdan alınan haplarla yapılan yumurtlama tedavisi ile olan bir döngü sırasında veya gonadotropin iğneleri ile yapılan yumurtlama tedavisi ile olan bir döngü sırasında yapılır. 

Klomifen hipotalamus düzeyinde estrojen reseptörlerini bloke ederek negatif estojen feedback engelleyerek pulsatil GnRH salgılanması ve ardından hipofiz gonadotropin (FSH, LH) salınımı ile sonuçlanır, bu da yumurtalık folikülünün büyümesine ve ardından foliküler çatlamasına neden olur.

Gonadotropinler (FSH, LH), bir kadının yumurtalıklarını bir oosit (yumurta) içeren foliküller üretmek üzere uyarmak için bir enjeksiyonla verilebilen hormonlardır.

İlaçlar her hastaya göre kişiye özel tedavi programları ile seçilerek düzenlenir. Tedaviye adetin 2. veya 3. günü başlanır. Sonrasında ilk kontrol 4-5 gün sonra ve diğer kontroller günaşırı yapılarak yumurtaların ilaçlar ile ne kadar büyüdüğü takip edilir. Yumurtalar belli bir çapa ulaşılınca doğru zamanlama ile çatlatma iğnesi yapılır ve olgunlaşan yumurtaların döllenme zamanı gelince de aşılama yapılır. 

Sonuç olarak; Aşılamanın yaklaşık %18’e varan bir başarı oranı vardır. Seçili vakalarda, kişiye özel uygun tedavi protokolleri düzenleyerek sonuç alınmaktadır. Aşılama, Tüp bebek tedavileri öncesinde seçilebilecek uygun maliyet oranlarına sahip etkili bir tedavi yöntemi olup; özellikle polikistik over hastalarında OHSS ve çoğul gebelik komplikasyonlarına dikkat edilerek hareket edilmelidir.