İLERİ YAŞ GEBELİKLERİ

Eskiden 35 yaş ve üzeri gebeliklere artan Down Sendromu ve Amniosentez riskleri nedeniyle ileri yaş gebelikleri denilirdi. Günümüzde ise yapılan çalışmalara göre 40 yaş ve üzeri gebeliklere ‘’ileri yaş gebelikleri’’ denilmektedir.

İLERİ YAŞ GEBELİKLERDE RİSK FAKTÖRLERİ

• Diğer gebelerden daha sık dış gebelik,
• Kendiliğinden düşük yapma,
• Fetal kromozom anomalileri,
• Bazı konjenital anomaliler,
• Plasenta previa,
• Gebeliğe bağlı şeker hastalığı,
• Preeklampsi (gebelik zehirlenmesi) ve sezeryan doğum görülür.

Bu komplikasyonlar ise daha fazla erken doğuma ve bebek kayıplarına sebep olabilir. Bu yaş grubunun avantajı ise duygusal olarak daha olgun ve ekonomik olarak daha stabil olmalarıdır.

45 yaş ve üzeri ise ‘’çok ileri yaş gebeliklerini’’ oluşturur. Bu yaş grubunda çoğul gebelik, erken doğum, fetal gelişme geriliği, gebeliğe bağlı şeker hastalığı, sezeryan doğum, kan nakli ve yoğun bakım ihtiyacı komplikasyonları çok daha fazla görülebilir.

Çocuk planlayan tüm çiftlere ileri yaş gebelik risklerinin anlatılması çocuk doğurma zamanına karar vermelerinde yardımcı olur.

Refah seviyesi artmış, gelişmiş ülkelerde çocuk doğurma yaşları 30 yaş ve üzerine kaymıştır. Üniversite, yüksek lisans, iş hayatına başlama, kariyer planlanması derken evlilik ve çocuk doğurma yaşları ertelenebilmektedir. Yardımla üreme teknikleri, aşılama ve tüp bebek teknolojilerine kolayca ulaşılabiliyor olması ve bu teknolojilerdeki gelişmeler neticesinde; ileri yaşlardaki kadınların da üreme seçenekleri ve gebe kalabilme kapasiteleri artmıştır.

İLERİ YAŞ GEBELİĞİ İZLEMİ NASIL OLMALI?

• 35 -44 yaş arası gebeliğin düşükle sonuçlanma oranları %40 ‘a ulaşabilir.
• Kilolu veya 35 yaş ve üzeri gebeliklerinde ‘’gebeliğe bağlı şeker hastalığı’’ daha fazla görüldüğünden bu hastalardaki şeker taraması gebeliğin ilk ve ikinci üç aylarında daha erken haftalarda planlanmalıdır.
• İleri yaşla birlikte artan fetal kromozom anomalileri ( fetal anöplöidi: trisomi 21-Down Sendromu, trisomi 13 ve trisomi 18) nedeniyle; mutlaka bazı testler tutulmalıdır:
  • Amniosentez veya CVS (Koryon Villüs Örneklemesi):

Göbekten iğne ile girilerek alınan ‘’Girişimsel Tanı Testleri’’ Olup ‘’1/300 Fetal Kayıp Riski’’ vardır.

• • 2’li test, 3’lü test veya 4’lü test:

Girişimsel olmayan ‘’Tarama Testleri’’ olup ‘’ileri yaşta yüksek yanlış pozitif oranları verebilirler’’.

• • Cell Free Fetal DNA testi (NİPT): Anne kanından bakılan ve girişimsel olmayan çok yüksek duyarlılığı (%99,4’e ulaşabilen) olan ve düşük yanlış pozitiflik oranları olan bir ‘’Tarama Testi’’ olup, girişimsel testlere göre daha güvenlidir ve ‘’Tercih Edilen Test’’ olmaktadır.

• İleri yaşta konjenital fetal anomali riski artması nedeniyle gebeliğin ikinci 3 ayında özellikle kalbe de bakılarak yapılacak detaylı ayrıntılı ultrason taraması yapılabilir.
• İleri yaşta gebeliğin hipertansif hastalıkları, preeklampsi (gebelik zehirlenmesi), plasenta previa, gebeliğe bağlı şeker, plasenta ayrılması -dekolman daha sık görülür. Gebelere bu riskler ve erken doğumun belirtileri bilgilendirilmeleri; tedavileri sırasında yardımcı olabilir.
• İleri anne yaşı ve eşlik edebilen diğer risk faktörleri (hipertansiyon, şeker hastalığı, kilo, önceki gebeliğinde olan erken doğum ve gelişme geriliği öyküsü, düşük sosyo-ekonomik durumlar, siyah ırk) neticesinde; erken doğum, düşük doğum ağırlığı, gelişme geriliği ve fetal kayıp riski de artar.
• 35 yaş ve üzeri anne yaşında 38-39. gebelik haftasından itibaren hafta 2 kez NST testi, Ultrason, biofizik profil, bebeğin suyuna bakılmalıdır ve gebe günlük bebek hareket -tekmelerini sayıp kaydetmelidir. Bebek hareketleri bebeğin iyiliği ile doğru orantılıdır. Eğer bu testler güven vermiyor ise doğum başlatılmalıdır. Hiç doğum yapmamış veya kilolu olmak gibi ek bir risk faktörü olan 35 yaş üzeri gebeliklerde ise bu testler 36. gebelik haftasından itibaren haftalık başlatılmalıdır.
• Fetal kayıp riski artar:
  • 39 yaş ve üzeri risk daha fazladır.
  • 40 yaş üzeri gebelerin 39. gebelik haftası üzeri fetal kayıp riski, normal yaştaki gebelerin 41. gebelik haftası üzeri fetal kayıp riski kadardır.
  • Hiç doğum yapmamış ve ileri yaşı olanlarda 37. gebelik haftası üzeri fetal kayıp riski daha fazladır.
  • İleri yaşı olan siyah ırkta olanlarda 37. gebelik haftası üzeri fetal kayıp riski daha fazladır.
  • Kilolu olan gebelerde risk daha fazladır.

İLERİ YAŞ GEBELİKLERDE İDEAL DOĞUM ZAMANI NE OLMALIDIR?

• 39. gebelik haftası üzeri doğum önerilmelidir.
• Ek risk faktörü varsa fetal kayıp riskinin de artabileceği anlatılmalıdır.
• Doğumun indüksiyon ile başlatılmasını kabul etmeyen hastalara ise:
  • 35 yaş üstü gebelere, 41. gebelik haftasına kadar haftada 2 kez NST testi, Ultrason, biofizik profili, bebeğin suyuna bakılmalıdır ve gebe günlük bebek hareket -tekmelerini sayıp kaydetmeli ve azalırsa doktoruna hemen bildirmeli ve 41. gebelik haftası kesinlikle geçilmemelidir.
  • 40 yaş ve üzerinde ise; 40. gebelik haftasına kadar haftada 2 kez NST testi, Ultrason, biofizik profili, bebeğin suyuna bakılmalıdır ve gebe günlük bebek hareket -tekmelerini sayıp kaydetmeli ve azalırsa doktoruna hemen bildirmeli ve 40. gebelik haftası kesinlikle geçilmemelidir.