Serdar Kaya / Sağlık Olsun

Polihidramnioz (Anne Karnında Bebeğin Suyunun Fazla Olması) nedir?

Serdar Kaya / Sağlık Olsun

  • 53597

 

Amnion sıvısı bebeğin anne karnı içinde yüzdüğü, bebeği darbelerden ve ısı değişikliklerinden koruyan, bebeğin organ gelişimi, hareket etmesi ve büyümesi için imkân sağlayan sıvıdır. Gebelik haftasına göre miktarı değişiklik gösterir. Amnion sıvısı bebeğin ve gelişiminin sağlık durumunu gösteren en önemli göstergelerden biridir. Erken dönemlerde bebeğin idrar çıkımı ve akciğerlerinden salınan sıvılar ile oluşmaya başlarken; gebeliğin daha sonraki dönemlerde en fazla idrar ve akciğerlerden, en az da ağız ve burun boşluklarından salınan sıvılar ile üretilir. İçeriğinde fetal plasmaya özdeş su, protein, karbonhidrat, üre, ürik asit, kreatinin, elektrolitler, lipidler, fosfolipidler, surfaktan, enzimler, hormonlar ve pigmentler bulunur. Çeşitli fetal hücreler (cilt, solunum yolu, gastroitestinal, idrar yolu ve kök hücreler), saç, kan hücreleri, amniondan dökülen hücreler ve bazen de mekonyum bulunur. Eğer omfalosel veya nöral tüp defekti varsa AFP- alfafetoprotein de içerir.

Normal şartlarda amniyotik sıvının miktarı 16. haftada 200 ml olurken 28. haftada 1000 ml’e kadar ulaşır. 36. haftada 900 ml olan sıvı 40. haftada daha da azalarak 800 ml olur. Amnion sıvısının devirdaim- dengesi ise bebeğin suyu yutması ve zarlar arası geçişler ile sağlanarak bebeğin içinde büyüdüğü sabit bir ortam sağlanır; bu devirdaim doğuma yakın günlük 1000 ml ‘ye ulaşır ve sıvı göçündeki ufak tefek değişikliklerden bile hızla etkilenir. Ultrason ölçümlerinde bebeği saran siyah boşluklar olarak görülür ve ölçümleri yapılarak haftalarına göre kayıt altına alınır.

Amnion sıvısının devirdaimi- sıvı dengesinin çeşitli nedenler ile bozulduğu durumlarda anne karnında ölçülen suyun fazla olmasına polihidramnioz, az olmasına ise oligohidramnioz denilir. Polihidramnioz tüm gebeliklerde yaklaşık %1-2 oranda görülür. Erken doğum, plasentanın dekole olup yırtılması-ayrılması, fetal anomaliler gibi çeşitli riskleri içerir.

 

Polihidramnioz (Anne Karnında Bebeğin Suyunun Fazla Olması) Nedenleri:

Amnion sıvısının artması genellikle bebeğin idrar üretiminin artması ya da bebeğin su yutmasının azalmasından meydana gelir. Annenin içtiği sıvı fazlalığı ile ilgili bir alakası yoktur. Hafif, orta veya şiddetli seyredebilir. Genellikle %50 sebebi bilinmez ve bu grup hafif formlarda seyreder. Bilinen Nedenleri;

Gestasyonel Diyabet Annede şeker hastalığı

Bebeğin yapısal anomalileri (Bebeğin yutmasının azaldığı Özofagus atrezisi, gastro intestinal sistem veya barsak tıkanıklıkları gibi, solunum yolu- toraks anomalileri, diyafragma hernisi, kalp anomalileri, gibi)

Fetal nöromüsküler hastalıklar (anensefali, miyotonik distrofi gibi kas hastalıklarında)

Bebeğin kromazomal anomaliler (trizonomi 18 gibi)

Bebekte anemi-kansızlığa bağlı yüksek kardiak out-put

Çoğul gebelikler

İkizden ikize transfüzyon sendromu

Fetal enfeksiyon (parvovirüs TORCH gibi)

Fetal bartter sendromu (renal tübüler bozukluğu ile krakterize böbrek hastalığı)

Hidrops fetalis

Kan uyuşmazlığı

 

Polihidramnioz (Anne Karnında Bebeğin Suyunun Fazla Olması)’un Klinik Önemi ve Bulguları Nelerdir?

-Rahim haftasına göre daha büyüktür ve ultrasonda su fazla ölçülür.

-Annenin akciğerlerine bası ile Nefes darlığı görülür.

-Rahim çok hassastır, Karın ağrıları ve huzursuzluk-konforsuzluk olabilir.

-Kasılmalar görülür: erkenden su gelmesi, erken doğuma neden olabilir.

-Kord basısı, kord sarkması olabilir

-Plasenta ayrılması-dekolman olabilir

-İri bebek olup omuz takılması olabilir

-Malpozüsyon ve sezeryan doğum oranı fazladır

-Doğumun 2. Evresi uzar

-Doğum sonrası şiddetli Atoni kanaması olabilir.

 

Polihidramnioz (Anne Karnında Bebeğin Suyunun Fazla Olması) Tanısı Nasıl Konulur?

Rutin gebelik takiplerinde yapılan ultrason ölçümleri ile amnion sıvısının fazla ölçülmesi ile konulur. Amnion sıvısının miktarının hesaplanmasında Amniotik Sıvı İndeksi denilen bir ölçüm yöntemi kullanılmaktadır. Ultrason ölçümlerinde gebenin karnı 4 bölüme ayrılarak her bir bölümde ölçülen amnion sıvı alanlarının toplamının 24 cm ve üzeri olması veya tek cepte 8 cm ve üzeri ölçülmesine polihidroamnioz denilir.

Amnion sıvısının fazla olduğu durumlarda anne adayının karnında fazla büyüme, gerginlik ve şişkinlik meydana gelir. Bazı durumlarda bu nedenle gebe nefes darlığı yaşayabilir ve karında rahatsızlık da hissedebilir.

Polihidramnioz (Anne Karnında Bebeğin Suyunun Fazla Olması) Yönetimi:

Polihidroamnioz saptanan bir gebede dikkatli bir ultrasonografik anomali taraması yapılmalıdır. Fetusta göğüs içerisinde ya da karın içerisindeki organlarda bir anomali, beyin anomalisi varlığı araştırılmalıdır. Trakeaözofageal fistül, kardiak septal defekt ve yarık damak gibi anomaliler çoğunlukla atlanır. Bebeğin idrar torbası ölçümleri yapılarak artmış bir idrar üretimi saptanması; bebeğin su yutma azalmasıyla doğru orantılı olan fetal anomali ihtimalini azaltır. Fetal anomali hafif polihidramniozda %8 var iken, orta polihidramniozda %12 ve şiddetli polihidramniozda da %31 vardır. Eğer bir anomali saptanırsa veya ciddi polihidramnioz varsa amniosentez ile genetik araştırmalar önerilir. Eşzamanlı amnioz sıvısından biokimyasal analiz ile Bartter Sendomu ve Özofagus artezisi için de bakılabilir.

Sonra anneye ait nedenler araştırılmalıdır. Annede diyabet bakılmalıdır. Fetal hidrops var ise rh uyuşmazlığı gibi immun nedenler ve anemi, spontan fetomaternal hemoraji, parvovirus b19 veya hemoglobinopatiler gibi non-immun nedenlere bakılmalıdır.  Konjenital enfeksiyon bulguları (hidrops, gelişme geriliği, hepatosplenomegali, serebral vertrikülomegali, kafa içi ve karında kireçlenme, hiperekojenik barsak, assit) varsa kızamıkçık, cmv, toksoplasma ve sifiliz için enfeksiyon testlerine bakılır.

Polihidroamnioz varlığında potansiyel risk erken doğum ve erken membran rüptürüdür. Gebelerde aniden su boşalırsa kordon sarkması ya da plesanta ayrılması (dekolman) ve fetal kayıp olabilir.

Polihidramnioz (Anne Karnında Bebeğin Suyunun Fazla Olması) Tedavisi:

Tedavinin planlanması Gebelik haftasına, ciddiyetine, semptomların varlığına ve nedene göre değişir.

Hafif-orta polihidramniozda 37. haftaya kadar 1-2 haftada bir NST ve biofizik profil bakılırken; 37. haftadan doğuma kadar da haftalık bakılır. Ciddi polihidramniozda NST ve biofizik profil doğuma kadar haftada bir her hafta bakılır.

Polihidramnioz ciddi ve septomatik (annede ciddi rahatsızlık hissi, nefes darlığı ve erken doğum eylemi) ise amniyodrenaj, amniosentez (anne karnına enjektör ile girilerek fazla amnion sıvısının boşaltılması) işlemi ile yapılabilir. İşleme bağlı erken doğum riski olabileceğinden seçilmiş vakalarda bebek akciğer gelişim iğnesi de yapılmalıdır.

Gebeliğin 32. haftasından önce indometazin denilen bir ilaç ile amnion sıvısının miktarı azaltabilinir. Fakat bu ilaç fetal duktus arteriozusun erken kapanmasına neden olabileceği için 32. Haftadan sonra kullanılması sakıncalıdır.

Hafif-orta şiddette polihidramniozda 39-40. haftada doğum planlanırken; ciddi polihidramniozda 37. haftada; tedavilere yanıt vermeyen ve anne açısından da artık katlanılamaz derecede semptomatik boyuta ulaşan; ciddi polihidramniozda ise 34. hafta üzeri erken doğum planlanabilir. Bu hastalarda amnioreduksiyon yapılmış ise amnioz mayinden akciğer maturitesine de önceden bakılır.

 

Yazarın Diğer Yazıları